اندازه‌گیری لرزش

اندازه‌گیری لرزش یکی از روش‌های اصلی برای ارزیابی وضعیت فن‌ها و سامانه‌های تهویه در معادن و واحدهای صنعتی است. هر فن در حالت کار عادی دارای سطح لرزش مشخصی است که در محدوده‌ای قابل قبول قرار دارد. زمانی که تعادل پروانه به هم بخورد، یاتاقان‌ها فرسوده شوند یا پایه‌ها دچار شل‌شدگی گردند، شدت و الگوی لرزش تغییر می‌کند. با اندازه‌گیری دقیق لرزش در نقاط کلیدی، می‌توان این تغییرات را شناسایی و پیش از بروز خرابی جدی اقدام اصلاحی انجام داد.

برای اندازه‌گیری لرزش، حسگرهایی روی یاتاقان‌ها و بدنه فن نصب یا به صورت موقت متصل می‌شوند. این حسگرها ارتعاش را به سیگنال قابل خواندن تبدیل کرده و دستگاه اندازه‌گیری مقدار لرزش را در جهت‌های مختلف ثبت می‌کند. در سامانه تهویه معدن، معمولاً نقاطی مانند یاتاقان سمت محرک، یاتاقان سمت پروانه و پایه‌های نگهدارنده به عنوان محل‌های اصلی اندازه‌گیری انتخاب می‌شوند. نتایج اندازه‌گیری در قالب مقادیر عددی و گاهی نمودارهای تغییرات لرزش در طول زمان ارائه می‌شود.

تحلیل نتایج اندازه‌گیری لرزش نیز بخش مهمی از این فرآیند است. اگر مقدار لرزش از حد مجاز تعریف‌شده توسط سازنده یا استاندارد بالاتر باشد، باید علت آن بررسی شود. الگوی لرزش در فرکانس‌های مختلف می‌تواند نشانه نوع عیب باشد؛ برای مثال، برخی الگوها نشان‌دهنده عدم تعادل، برخی بیانگر نامیزانی یا مشکل در کوپلینگ، و برخی دیگر مربوط به لقی یاتاقان‌ها است. در صورت تشخیص مشکل، برنامه‌ای برای تمیزکاری، تعویض قطعه یا تنظیم مجدد فن تدوین می‌شود.

اندازه‌گیری لرزش می‌تواند به صورت دوره‌ای یا پیوسته انجام گیرد. در روش دوره‌ای، تیم نگهداری در فواصل مشخص به سراغ فن‌ها رفته و مقادیر لرزش را ثبت می‌کند. در روش پیوسته، حسگرها به سامانه پایش متصل بوده و تغییرات لرزش به طور دائمی ثبت و در صورت عبور از حد مجاز، هشدار صادر می‌شود. در هر دو حالت، ثبت و نگهداری سوابق اندازه‌گیری برای تحلیل روند تغییرات و برنامه‌ریزی نگهداری پیشگیرانه ضروری است. با اجرای منظم اندازه‌گیری لرزش، می‌توان سامانه تهویه معدن و صنعت را با ایمنی بیشتر، هزینه کمتر و اعتماد بالاتر بهره‌برداری کرد.