بازرسی و نمونه‌برداری نظارتی

بازرسی و نمونه‌برداری نظارتی در سامانه‌های تهویه معدن و صنعت، ابزاری اساسی برای اطمینان از عملکرد صحیح فن‌ها، کیفیت تجهیزات و ایمنی محیط کاری است. حتی اگر طراحی شبکه تهویه به شکل اصولی انجام شده باشد، بدون نظارت منظم ممکن است با گذشت زمان، راندمان فن‌ها کاهش یابد، کانال‌ها دچار گرفتگی شوند و غلظت گازها و گرد و غبار در برخی نقاط از حدود مجاز فراتر رود. به همین دلیل، برنامه‌ای ساختارمند برای بازرسی تجهیزات و نمونه‌برداری از هوا ضروری است.

بازرسی تجهیزات تهویه شامل بررسی وضعیت فن‌های اصلی و موضعی، کنترل لرزش، شنیدن صداهای غیرعادی، بازبینی استحکام پایه‌ها و اتصالات و بررسی محفظه‌ها از نظر نشتی و آسیب‌های مکانیکی است. علاوه بر این، اندازه‌گیری دبی و فشار در نقاط مشخص شبکه تهویه، تصویر دقیقی از عملکرد واقعی فن‌ها نسبت به منحنی طراحی شده ارائه می‌دهد. در صورت مشاهده کاهش محسوس در حجم هوا یا افزایش افت فشار، می‌توان به وجود رسوب، گرفتگی کانال یا مشکلات مکانیکی در فن پی برد.

نمونه‌برداری نظارتی از هوا در معادن و واحدهای صنعتی، برای اندازه‌گیری غلظت گازهای خطرناک، میزان گرد و غبار و شرایط دما و رطوبت انجام می‌شود. این نمونه‌ها می‌توانند به صورت لحظه‌ای با دستگاه‌های قابل حمل یا به صورت دوره‌ای برای تحلیل در آزمایشگاه جمع‌آوری شوند. مقایسه نتایج با حدود مجاز تعیین‌شده در استانداردها، نشان می‌دهد که آیا سامانه تهویه و فن‌های نصب‌شده توانسته‌اند شرایط ایمن را در تمام نقاط شبکه حفظ کنند یا نیاز به اصلاح وجود دارد.

اجرای مؤثر بازرسی و نمونه‌برداری نظارتی مستلزم تدوین دستورالعمل‌های واضح، تعیین دوره‌های زمانی مناسب، آموزش پرسنل و ثبت دقیق داده‌ها است. این داده‌ها باید تحلیل شده و در گزارش‌های تخصصی ثبت شود تا امکان پیگیری روند تغییرات و برنامه‌ریزی برای ارتقای سامانه تهویه فراهم گردد. با تکیه بر این فرآیند نظارتی، بهره‌برداران می‌توانند پیش از بروز مشکلات جدی، اقدامات اصلاحی مانند تعویض فن، پاک‌سازی کانال‌ها، افزایش ظرفیت تهویه یا تغییر در الگوی جریان هوا را برنامه‌ریزی کنند و ایمنی معدن و واحد صنعتی را در سطح مطلوب نگه دارند.