بازیابی حرارت اتلافی

بازیابی حرارت اتلافی در سامانه‌های تهویه به معنای استفاده دوباره از گرمایی است که همراه هوای خروجی از محیط خارج می‌شود. در بسیاری از معادن و واحدهای صنعتی، هوای استخراج‌شده توسط فن‌ها دارای دمای بالاتر از محیط است و اگر بدون استفاده رها شود، مقدار قابل توجهی انرژی حرارتی از دست می‌رود. با به‌کارگیری فناوری‌های بازیابی حرارت، می‌توان بخشی از این انرژی را به جریان هوای تازه یا سیال دیگری منتقل کرد و مصرف سوخت یا برق برای گرمایش را کاهش داد.

یکی از روش‌های رایج بازیابی حرارت اتلافی استفاده از مبدل‌های حرارتی در مسیر کانال خروجی و ورودی است. در این روش، هوای گرم خروجی بدون تماس مستقیم، گرمای خود را به هوای سرد ورودی منتقل می‌کند. به این ترتیب، هوای تازه که وارد سالن تولید یا تونل معدن می‌شود، پیش‌گرم شده و نیاز به گرمایش اضافی کاهش می‌یابد. این سیستم به‌ویژه در مناطق سردسیر یا واحدهایی که اختلاف دمای داخل و خارج زیاد است، بازدهی بالایی دارد.

در معادن، بازیابی حرارت اتلافی می‌تواند در سطح سطحی یا زیرزمینی اجرا شود. برای مثال، هوای گرم برگشتی از تونل‌ها می‌تواند در سطح، بخشی از گرمایش ساختمان‌های خدماتی یا ایستگاه‌های کاری را تأمین کند. همچنین در برخی صنایع، گرمای هوای خروجی فن‌ها برای پیش‌گرم کردن سیال فرآیندی یا آب مورد استفاده قرار می‌گیرد. طراحی مبدل حرارتی، انتخاب سطح تبادل مناسب و در نظر گرفتن مقاومت اضافی در شبکه تهویه، همگی باید با دقت انجام شود تا هم بازیابی حرارت مؤثر باشد و هم عملکرد فن‌ها مختل نشود.

اجرای طرح بازیابی حرارت اتلافی مستلزم تحلیل دقیق اقتصادی و فنی است. هزینه خرید و نصب مبدل‌های حرارتی، تغییرات لازم در کانال‌ها و نگهداری سیستم باید با صرفه‌جویی حاصل از کاهش مصرف انرژی مقایسه شود. در بسیاری از پروژه‌ها، دوره بازگشت سرمایه قابل قبول است و علاوه بر صرفه‌جویی مالی، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و بهبود تصویر زیست‌محیطی واحد صنعتی یا معدن را نیز به همراه دارد. در نتیجه، بازیابی حرارت اتلافی به عنوان بخشی از راهبرد مدیریت انرژی در سامانه‌های تهویه معدن و صنعت مطرح می‌شود.