درایو دورمتغیر سامانهای است که امکان تغییر و کنترل سرعت چرخش فن را فراهم میکند تا دبی و فشار تولیدی با نیاز واقعی تهویه هماهنگ شود. در معدن زیرزمینی، نیاز تهویه همیشه ثابت نیست؛ توسعه کارگاهها، تغییر برنامه تولید، جابهجایی تجهیزات، و شرایط عملیاتی در طول شیفت میتواند باعث شود شبکه به دبی یا فشار متفاوتی نیاز داشته باشد. در چنین شرایطی، کنترل دور فن یک ابزار قدرتمند برای تثبیت تهویه و مدیریت انرژی محسوب میشود.
وقتی سرعت فن تغییر میکند، رفتار دبی و فشار نیز تغییر مییابد و میتوان نقطه کار فن را به محدوده مناسب نزدیک کرد. اگر شبکه برای مدتی به دبی کمتری نیاز داشته باشد، کاهش دور میتواند مصرف انرژی را پایین بیاورد و از تولید فشار اضافی جلوگیری کند. فشار اضافی علاوه بر اتلاف انرژی، میتواند نشتها را افزایش دهد و توزیع هوا را به هم بزند. برعکس، در زمانهایی که نیاز به تهویه بیشتر است، افزایش دور کمک میکند دبی و فشار مورد نیاز سریعتر تأمین شود و کیفیت هوا در کارگاهها حفظ گردد.
مزیت مهم درایو دورمتغیر این است که کنترل را از حالت «روشن و خاموش» به حالت «پیوسته و قابل تنظیم» تبدیل میکند. این موضوع هم پایداری جریان را افزایش میدهد و هم شوکهای مکانیکی و الکتریکی ناشی از راهاندازیهای مکرر را کاهش میدهد. در فنهای اصلی و بوستر که به صورت طولانیمدت کار میکنند، کاهش تنشهای راهاندازی و کنترل نرم میتواند به افزایش عمر تجهیزات و کاهش توقفهای ناخواسته کمک کند.
برای بهرهبرداری استاندارد، تنظیم دور باید بر پایه پایش انجام شود. اندازهگیری دبی و فشار، بررسی کیفیت هوا و در صورت نیاز استفاده از سنسورها و ثبت دادهها کمک میکند تغییر دور به هدف درست برسد. اگر کنترل دور بدون شناخت رفتار شبکه انجام شود، ممکن است در برخی شاخهها کمبود هوا ایجاد شود یا توزیع دبی به شکلی ناخواسته تغییر کند. بنابراین هماهنگی کنترل دور با مدیریت شبکه، کنترل نشت و وضعیت مسیرهای ورودی و برگشت ضروری است.
درایو دورمتغیر همچنین ابزار مفیدی برای پاسخ به تغییرات کوتاهمدت است؛ مانند افزایش آلودگی پس از آتشباری یا افزایش دود ناشی از تردد ماشینآلات. در این حالت میتوان با افزایش موقت دور، شرایط تهویه را سریعتر به محدوده امن برگرداند و سپس به سطح بهرهبرداری عادی بازگشت. این رویکرد هم ایمنی را تقویت میکند و هم از مصرف بیدلیل انرژی در تمام ساعات جلوگیری مینماید.
در نهایت، درایو دورمتغیر یک راهکار عملی برای کنترل دبی و فشار در تهویه معدن است. وقتی این فناوری با پایش دقیق، نگهداری منظم فن و اصلاحات شبکه مانند کاهش نشت و رفع تنگناها همراه شود، تهویه پایدارتر میشود و هزینه انرژی در چارچوبی قابل کنترل و قابل پیشبینی کاهش پیدا میکند.