فن اصلی محوری معدن بهعنوان قلب سیستم تهویه، نقش تعیینکنندهای در تأمین هوای تازه و تخلیه هوای آلوده از شبکه پیچیده تونلها و جبهههای کار دارد. این فن معمولاً در شفت خروجی یا ایستگاه تهویه اصلی نصب میشود و با ایجاد اختلاف فشار مناسب بین ورودی و خروجی، جریان پایدار هوا را در سراسر معدن برقرار میکند. انتخاب صحیح مشخصات فن اصلی محوری، مستقیماً بر ایمنی، بهرهوری و مصرف انرژی کل سیستم تهویه تأثیر میگذارد.
فنهای اصلی محوری معدن معمولاً دارای قطر بزرگ، پرههای آیرودینامیک و امکان تنظیم زاویه پره هستند تا بتوانند در محدوده وسیعی از دبی و فشار کار کنند. استفاده از پرههای قابل تنظیم، این امکان را فراهم میکند که فن براساس تغییرات حجم تولید، توسعه شبکه تونلها و شرایط فصلی، در نقطه عملکرد بهینه قرار گیرد. بدنه و اجزای سازهای فن با فولاد مقاوم و پوششهای محافظ ساخته میشوند تا در برابر لرزش، تغییرات دما و شرایط محیطی سخت دوام بیاورند.
در طراحی فن اصلی محوری معدن، محاسبات دقیق تهویه شامل طول و مقطع راهروها، مقاومت هوایی، تعداد پیچها، محل نشتها و میزان گاززا بودن لایههای زغال یا سنگ در نظر گرفته میشود. براساس این محاسبات، دبی هوای مورد نیاز برای هر جبهه کار و کل معدن تعیین شده و فن یا ترکیبی از فنها انتخاب میشود. نصب تجهیزات پایش آنلاین مانند سنسورهای فشار، دبیسنجها، اندازهگیری ارتعاش و دما، به اپراتور کمک میکند تا عملکرد فن اصلی را تحت نظر داشته باشد و در صورت بروز مشکل، اقدامات اصلاحی سریع انجام دهد.
نگهداری و سرویس دورهای فن اصلی محوری معدن اهمیت حیاتی دارد، زیرا توقف ناخواسته آن میتواند به کاهش شدید ایمنی و حتی تخلیه اضطراری پرسنل منجر شود. کنترل منظم وضعیت یاتاقانها، تراز بودن شافت، سلامت پرهها، وضعیت اتصالات و تست سیستمهای حفاظتی الکتروموتور باید طبق برنامه انجام شود. با انتخاب فن اصلی محوری مناسب و اجرای برنامه نگهداری اصولی، میتوان عمر مفید سیستم تهویه را افزایش داد، هزینههای انرژی را کاهش داد و محیطی ایمن و پایدار برای فعالیتهای استخراج زیرزمینی فراهم کرد.