فن بازگشت هوای زیرزمینی

فن بازگشت هوای زیرزمینی در شبکه تهویه معادن زیرزمینی نقش مهمی در کنترل مسیر حرکت هوای آلوده و حفظ تعادل فشار ایفا می‌کند. در یک سامانه تهویه کامل، هوای تازه از طریق شاخه‌های ورودی به جبهه‌های استخراج و کارگاه‌ها می‌رسد و پس از آلوده شدن به گرد و غبار، گاز و گرما، باید از طریق مسیرهای بازگشت به سطح معدن هدایت شود. در برخی معادن، به دلیل طول زیاد مسیرهای بازگشت، مقاومت بالای کانال‌ها یا نیاز به کنترل جریان در شاخه‌های مختلف، استفاده از فن بازگشت هوای زیرزمینی برای ایجاد فشار و هدایت مطمئن هوا ضروری است.

این فن‌ها معمولاً در تونل‌های بازگشت، تقاطع‌ها یا ایستگاه‌های تهویه میان‌راهی نصب می‌شوند تا جریان هوا را در جهت مورد نظر تقویت کنند. طراحی آن‌ها به گونه‌ای است که بتوانند در برابر هوای آلوده، رطوبت، گرد و غبار و در برخی موارد گازهای خورنده مقاومت نشان دهند. با انتخاب مناسب دبی و فشار، فن بازگشت هوای زیرزمینی کمک می‌کند که هوای آلوده بدون بازگشت مجدد به مناطق کاری، به سمت چاه‌ها و فن‌های اصلی سطحی هدایت شود.

در معادن زغال‌سنگ و دیگر محیط‌های دارای خطر انفجار، فن بازگشت هوای زیرزمینی ممکن است به صورت ضدانفجار و با ساختار فلیم‌پروف طراحی شود تا ایمنی شبکه حفظ شود. این فن‌ها می‌توانند به سامانه‌های نظارت بر لرزش، دما و جریان مجهز شوند تا در صورت وقوع شرایط غیرعادی، هشدار لازم داده شود و اقدام اصلاحی صورت گیرد. از دید طراحی شبکه تهویه، فن بازگشت هوا ابزاری برای تنظیم توزیع فشار بین شاخه‌های مختلف، جلوگیری از جریان معکوس و تثبیت مسیرهای جریان هوا است.

نگهداری فن بازگشت هوای زیرزمینی شامل بازرسی منظم پروانه، محفظه و یاتاقان‌ها، تمیزکاری از رسوبات گرد و غبار، کنترل لرزش و پایش وضعیت موتور است. به دلیل دسترسی نسبتاً دشوار در تونل‌های زیرزمینی، برنامه سرویس باید به گونه‌ای تنظیم شود که توقف فن در کوتاه‌ترین زمان انجام شود و قطعات مصرفی در دسترس باشد. با انتخاب صحیح محل نصب، تنظیمات مناسب و نگهداری اصولی، فن بازگشت هوای زیرزمینی می‌تواند نقش کلیدی در پایداری و کارایی سامانه تهویه معدن ایفا کرده و به خروج مطمئن هوای آلوده از اعماق زمین کمک کند.