فن اگزوز معدن

فن اگزوز معدن یکی از ارکان اصلی شبکه تهویه است که وظیفه آن مکش هوای آلوده از تونل‌ها، راهروها و کارگاه‌های زیرزمینی و هدایت آن به بیرون می‌باشد. در بسیاری از معادن، جریان هوا به صورت ترکیبی از فشاردهنده و مکنده طراحی می‌شود؛ بدین معنا که فن‌های فشاردهنده هوای تازه را وارد کرده و فن‌های اگزوز، هوای آلوده و گازهای مضر را از مسیرهای برگشت خارج می‌کنند. اگر فن اگزوز عملکرد مناسبی نداشته باشد، تعادل جریان به هم می‌خورد و امکان تجمع گاز و گرد و غبار در نقاط دور از شفت‌های ورودی افزایش می‌یابد.

فن اگزوز معدن می‌تواند از نوع محوری، دوار مخالف یا سانتریفیوژ باشد، اما در همه حالت‌ها باید توان لازم برای غلبه بر تلفات فشار مسیر برگشت را داشته باشد. در معادن زغال‌سنگ، استفاده از فن اگزوز ضدانفجار با طراحی خاص و موتور مناسب الزامی است تا در صورت ورود گاز قابل اشتعال، خطر ایجاد جرقه و حادثه به حداقل برسد. در برخی طرح‌ها، فن اگزوز در سطح نصب می‌شود و کل هوای برگشتی معدن را از طریق چاه‌های خروجی مکش می‌کند، در حالی که در طرح‌های دیگر، فن‌های اگزوز موضعی در بخش‌های خاص به کار گرفته می‌شوند.

طراحی مسیر اگزوز معدن باید به گونه‌ای باشد که هوای آلوده کمترین مقاومت را برای خروج داشته باشد و در مسیر، امکان جمع شدن گاز در حفره‌ها یا برجستگی‌ها وجود نداشته باشد. استفاده از کانال‌ها و دودکش‌های مناسب، دریچه‌های کنترل و صداگیرها، بخشی از این طراحی است. ارتفاع مناسب خروج هوا و فاصله از ساختمان‌ها و مناطق مسکونی، به کاهش تأثیر بو و غبار بر محیط اطراف کمک می‌کند. در معادن سطحی، ممکن است نیاز باشد برای کاهش صدا از دیواره‌های عایق و پوشش‌های مخصوص استفاده شود.

نگهداری فن اگزوز معدن برای تضمین عملکرد مداوم و ایمن ضروری است. بازرسی دوره‌ای یاتاقان‌ها، بررسی لرزش، کنترل صدا و ارزیابی رسوب گرد و غبار در پوسته و کانال‌ها بخشی از برنامه نگهداری است. تعویض به‌موقع قطعات فرسوده و تمیزکاری مناسب، خطر توقف ناگهانی فن و اختلال در تهویه را کاهش می‌دهد. بدین ترتیب، فن اگزوز معدن همراه با فن‌های تأمین و فشاردهنده، سامانه‌ای کامل برای مدیریت هوای زیرزمین ایجاد می‌کند که پایه ایمنی و بهره‌برداری پایدار معدن است.