فن غبارگیر معدن زغالسنگ نقش اصلی در ایجاد جریان هوای لازم برای کارکرد سامانههای غبارزدایی در محیطهای زیرزمینی زغالسنگ را بر عهده دارد. در جبهههای استخراج، نقاط بارگیری، محل تخلیه به نوار نقاله و ایستگاههای انتقال، گرد و غبار زغال میتواند به سرعت غلظت بالایی پیدا کند و بر دید، سلامت تنفسی و حتی ایمنی انفجاری محیط تأثیر منفی بگذارد. فن غبارگیر با مکش هدفمند هوا از این نواحی، آن را به سمت واحدهای جمعآوری گرد و غبار هدایت کرده و زمینه تصفیه را فراهم میسازد.
این نوع فنها معمولاً به صورت محوری یا سانتریفیوژ با دبی مناسب طراحی میشوند تا بتوانند حجم قابل توجهی از هوا را از نواحی پرگرد و غبار عبور دهند. بسته به نوع سامانه، ممکن است هوای مکششده وارد واحد غبارگیر تر شود که در آن از پاشش آب برای تشکیل دوغاب گرد و غبار استفاده میشود، یا آنکه از فیلترها و سیکلونها برای جداسازی ذرات بهره گرفته شود. در هر دو حالت، فن غبارگیر، نیروی محرکه اصلی برای حرکت جریان هوا در این سامانه است.
در طراحی فن غبارگیر معدن زغالسنگ، مقاومت شبکه کانالها، طول و قطر لولهها، شدت تولید گرد و غبار و نیاز به کاهش غلظت تا حد مجاز در نظر گرفته میشود. محل نصب فن به گونهای انتخاب میشود که از یک طرف نزدیک به منبع تولید گرد و غبار باشد و از طرف دیگر، امکان اتصال مناسب به واحد غبارگیر و مسیر بازگشت تهویه وجود داشته باشد. در برخی طرحها، چند فن غبارگیر در نقاط مختلف نصب میشوند تا پوشش بهتری برای کل سامانه فراهم شود.
نگهداری فن غبارگیر شامل تمیزکاری دورهای پروانهها و بدنه از رسوبات گرد و غبار، کنترل بالانس و لرزش، بازبینی یاتاقانها و پایش دمای کارکرد است. تجمع گرد و غبار روی پرهها میتواند باعث کاهش راندمان و ایجاد عدم تعادل شود، بنابراین پاکسازی منظم اهمیت زیادی دارد. همچنین، نظارت بر عملکرد سامانه غبارگیر به صورت کلی، یعنی فن، لولهها و واحد جمعآوری، به حفظ راندمان بلندمدت کمک میکند. با اجرای این اقدامات، فن غبارگیر معدن زغالسنگ میتواند به طور مؤثر در کاهش آلودگی هوا و ارتقای ایمنی در محیطهای زیرزمینی نقشآفرینی کند.