فن جمعآوری غبار یکی از عناصر حیاتی در سامانههای کنترل آلودگی هوا در معادن، کارخانههای فرآوری مواد معدنی، کارگاههای خردایش و صنایع سیمان و فلزات است. در این محیطها، فرآیندهای خردکردن، انتقال، بارگیری و تخلیه مواد میتوانند حجم زیادی گرد و غبار تولید کنند که اگر مهار نشود، علاوه بر تهدید سلامت کارکنان، موجب کاهش دید، آلودگی تجهیزات و افزایش خطر انفجار غبار در برخی شرایط میشود. فن جمعآوری غبار با ایجاد مکش لازم، هوای آلوده را از نقاط مختلف به سمت تجهیزات فیلتراسیون هدایت کرده و نقش مرکزی در عملکرد کل سیستم غبارگیر دارد.
در یک سیستم جمعآوری غبار، معمولاً هودهای مکش در نزدیکی منابع تولید گرد و غبار نصب میشوند. فن جمعآوری غبار، هوای آلوده را از طریق این هودها و شبکه کانالکشی مکش کرده و به سمت سیکلونها، غبارگیرهای کیسهای یا فیلترهای کارتریجی هدایت میکند. انتخاب نوع و ظرفیت فن بر اساس دبی مورد نیاز، افت فشار ناشی از کانالها و تجهیزات فیلتراسیون، نوع ذرات و شرایط عملیاتی انجام میشود. به دلیل حضور ذرات ساینده، پروانه و محفظه فن باید از مواد مقاوم در برابر سایش ساخته شده و در صورت نیاز با پوششهای ضدسایش تقویت شوند.
در معادن زیرزمینی و کارخانههای مرتبط، سیستم جمعآوری غبار باید به گونهای طراحی شود که باعث ایجاد جریان هوای ناخواسته در شبکه تهویه عمومی نشود و در عین حال در نزدیکی محل کارگران بیشترین کارایی را داشته باشد. تعیین سرعت مناسب در کانالها برای جلوگیری از رسوب ذرات، انتخاب مسیر بهینه برای کاهش افت فشار و استفاده از دمپرهای تنظیمی، از نکات مهم در طراحی است. فن جمعآوری غبار باید توان کافی برای غلبه بر افت فشار کل سیستم و حفظ دبی مورد نیاز در طول زمان را داشته باشد.
نگهداری منظم فن جمعآوری غبار شامل بازبینی دورهای پروانه از نظر سایش، تمیزکردن محفظه، بررسی نشتیها در کانالها و کنترل وضعیت یاتاقانها و موتور است. تجمع غبار روی پرهها میتواند باعث بالانس نامناسب و افزایش ارتعاش شود، بنابراین تمیزکاری دورهای اهمیت زیادی دارد. همچنین پایش افت فشار در دو طرف فیلترها و مقایسه با مقادیر اولیه، امکان تشخیص بهموقع نیاز به تعویض فیلترها را فراهم میکند. با بهرهبرداری صحیح و نگهداری اصولی از فن جمعآوری غبار، میتوان محیط کاری ایمنتر و مطابق با الزامات زیستمحیطی در معادن و صنایع سنگین ایجاد کرد.