فن معدنی

فن معدنی قلب سیستم تهویه هر معدن زیرزمینی به شمار می‌آید. وظیفه اصلی این فن تأمین هوای تازه، رقیق‌سازی گازهای مضر، تخلیه گرد و غبار و کنترل دما و رطوبت در شبکه درهم‌تنیده تونل‌ها و کارگاه‌های استخراج است. بدون استفاده از فن‌های معدنی استاندارد، تضمین ایمنی و سلامت کارگران و همچنین پایداری تولید در معدن امکان‌پذیر نخواهد بود.

فن‌های معدنی در انواع محوری، سانتریفیوژ، دوار مخالف، فشاردهنده و مکنده تولید می‌شوند که هر کدام کاربرد مشخصی در سیستم تهویه دارند. فن محوری معمولاً برای انتقال حجم بالای هوا در طول‌های زیاد کانال مناسب است، در حالی که فن سانتریفیوژ برای ایجاد فشار بالاتر و عبور هوا از مسیرهای با مقاومت بیشتر به‌کار می‌رود. انتخاب نوع فن باید بر اساس عمق معدن، طول شبکه کانال، میزان گاز و گرد و غبار و الزامات تولید انجام شود.

از آنجا که بسیاری از معادن با خطر انفجار گاز و گرد و غبار مواجه هستند، فن معدنی باید دارای ساختار ضدانفجار و مقاوم باشد. استفاده از الکتروموتور ضدانفجار، محفظه‌های تقویت‌شده، پوشش‌های ضدخوردگی و طراحی دقیق مسیر جریان هوا، همگی برای افزایش ایمنی و کاهش احتمال جرقه یا داغ‌شدن بیش از حد اجزای فن در نظر گرفته می‌شوند. پایش لرزش، دما و صدای فن نیز بخشی از سیستم نظارتی است که برای جلوگیری از خرابی ناگهانی و حوادث احتمالی استفاده می‌شود.

جنبه دیگری که در انتخاب و استفاده از فن معدنی اهمیت دارد، مصرف انرژی و هزینه‌های بهره‌برداری است. به‌کارگیری پروانه‌های با راندمان بالا، استفاده از سامانه تنظیم دور و طراحی بهینه شبکه کانال تهویه، می‌تواند مصرف انرژی را به‌طور چشمگیری کاهش دهد. در کنار این موارد، برنامه‌ریزی نگهداری دوره‌ای، تمیزکاری منظم کانال‌ها و بازرسی وضعیت پروانه و یاتاقان‌ها، عمر مفید فن را افزایش داده و از توقف‌های ناگهانی تولید جلوگیری می‌کند.