فن پرفشار

فن پرفشار نوعی فن تخصصی در سامانه‌های تهویه معدن است که برای ایجاد اختلاف فشار بالا و غلبه بر مقاومت زیاد شبکه کانال و تونل به کار می‌رود. در معادن زیرزمینی، به ویژه زمانی که مسیر تهویه طولانی، پیچیده و شامل شاخه‌های متعدد است، افت فشار قابل توجهی در طول مسیر رخ می‌دهد و فن‌های معمولی توان تأمین حجم هوای مورد نیاز را ندارند. در چنین شرایطی، استفاده از فن پرفشار امکان رساندن هوای تازه به جبهه کار و تخلیه هوای آلوده از اعماق معدن را فراهم می‌کند.

فن پرفشار می‌تواند به صورت سانتریفیوژ یا محوری با طراحی ویژه پروانه و محفظه ساخته شود. در فن سانتریفیوژ پرفشار، شکل پره‌ها، سرعت چرخش و ابعاد بدنه به گونه‌ای انتخاب می‌شود که هوا با انرژی بیشتری به سمت خروجی رانده شده و فشار استاتیکی بالاتری در شبکه ایجاد شود. در معادن، این فن‌ها اغلب در ایستگاه‌های تهویه اصلی یا در نقاطی نصب می‌شوند که لازم است جریان هوا پس از عبور از تجهیزات غبارگیر، صافی‌ها و خم‌های متعدد کانال همچنان قدرت خود را حفظ کند و به کارگاه‌های زیرزمینی برسد.

کاربرد فن پرفشار تنها به تهویه اصلی محدود نمی‌شود، بلکه در سامانه‌های کنترل گرد و غبار و تهویه تونل‌های در حال حفاری نیز اهمیت زیادی دارد. در محل‌هایی که غلظت گرد و غبار بالا و مقاومت موضعی زیاد است، فشار اضافی ایجاد شده توسط فن پرفشار کمک می‌کند جریان هوا پایدار باقی بماند و شرایط کار برای کارکنان ایمن‌تر شود. این موضوع به کاهش خطر بیماری‌های ریوی، کاهش خطر انفجار ناشی از تجمع گاز و ارتقای کیفیت کلی محیط کار کمک می‌کند.

برای بهره‌برداری مطمئن از فن پرفشار، لازم است طراحی شبکه کانال، انتخاب ظرفیت فن، و تنظیم نقطه کارکرد بر اساس محاسبات دقیق مهندسی انجام شود. نگهداری منظم شامل کنترل لرزش، بررسی استحکام سازه، بازبینی وضعیت یاتاقان‌ها و اطمینان از سلامت پره‌ها، برای جلوگیری از آسیب ناشی از بارهای مکانیکی سنگین ضروری است. با طراحی اصولی و نگهداری صحیح، فن پرفشار می‌تواند سال‌ها به عنوان قلب شبکه تهویه معدن عمل کرده و تهویه‌ای پایدار، ایمن و اقتصادی را برای معادن و تونل‌ها فراهم سازد.