فن اگزوز غبار به طور ویژه برای جابهجایی جریانهای هوایی طراحی میشود که حاوی مقدار قابل توجهی گرد و غبار معدنی است. در کارگاههای خردایش، نقاط بارگیری، نوارهای نقاله، محلهای تخلیه واگن و تونلهای در معرض ریزگرد، اگر غبار به موقع تخلیه نشود، نه فقط دید و کیفیت هوای محیط کاهش مییابد، بلکه خطر بیماریهای ریوی و حتی انفجار گرد و غبار نیز افزایش پیدا میکند. فن اگزوز غبار با مکش مستمر این هوا و هدایت آن به سامانههای غبارگیر، نقش مهمی در کنترل آلودگی و حفظ ایمنی بر عهده دارد.
در طراحی فن اگزوز غبار، باید به عبور ذرات جامد از داخل فن توجه ویژهای شود. پرهها، محفظه و مسیر جریان باید به گونهای انتخاب شود که در برابر سایش ناشی از برخورد مداوم ذرات مقاوم باشد. در بسیاری از موارد از فولادهای مقاوم در برابر سایش، لاینرهای محافظ داخلی و طرحهای خاص پره استفاده میشود تا عمر مفید فن افزایش یابد. همچنین مسیر جریان باید به گونهای باشد که تجمع غبار در نقاط حساس به حداقل برسد و تمیزکاری دورهای به راحتی انجام شود.
فن اگزوز غبار معمولاً در خروجی سامانههای غبارگیر، مانند غبارگیرهای کیسهای یا سیکلونی نصب میشود تا پس از جداسازی ذرات، هوای تصفیهشده را به بیرون تخلیه کند. در برخی موارد، این فنها مستقیماً در نزدیکی منبع تولید غبار به کار میروند و جریان هوا را همراه با ذرات به سمت تجهیزات غبارگیر میفرستند. تنظیم ظرفیت فن و هماهنگی آن با سایر اجزای سامانه، برای جلوگیری از گرفتگی، کاهش راندمان و نوسان فشار اهمیت زیادی دارد.
نگهداری فن اگزوز غبار شامل بازبینی منظم پرهها از نظر سایش، کنترل لرزش، تمیز کردن محفظه از تجمع غبار، بررسی توازن دینامیکی و اطمینان از سلامت یاتاقانها است. در صورت بیتوجهی به این موارد، سایش بیش از حد و عدم توازن میتواند به لرزش شدید، کاهش راندمان و حتی شکست مکانیکی منجر شود. با انتخاب صحیح فن اگزوز غبار و اجرای برنامه نگهداری اصولی، معادن میتوانند سطح آلودگی گرد و غبار را کاهش داده و محیط کاری سالمتر و ایمنتری برای کارکنان فراهم کنند.