فن تهویه محوری دوار مخالف نوعی فن محوری پیشرفته است که برای تأمین دبی هوای بالا همراه با فشار بیشتر در معادن و تونلهای عمیق به کار میرود. در این فن، دو ردیف پروانه بر روی یک محور نصب میشوند و در جهت مخالف یکدیگر میچرخند. این ساختار باعث میشود بخش زیادی از انرژی چرخشی اضافی در جریان هوا کاهش یابد و فشار مفید بیشتری در مقایسه با فنهای محوری تک پروانهای ایجاد شود. نتیجه آن است که فن دوار مخالف میتواند در همان قطر، فشار بالاتری تولید کند و برای شبکههای دارای مقاومت زیاد بهترین انتخاب باشد.
در سیستم تهویه معادن زیرزمینی، فن تهویه محوری دوار مخالف معمولاً به عنوان فن اصلی در سطح یا در بخشهای مهم مسیر جریان استفاده میشود. در معادن زغالسنگ و فلزی با راهروهای طولانی و شاخههای متعدد، تلفات فشار در شبکه کانالها و راهروها بالاست. فنهای معمولی ممکن است برای غلبه بر این تلفات نیاز به قطر و توان بسیار زیاد داشته باشند، در حالی که فن دوار مخالف میتواند با قطر مناسب و راندمان بالاتر، فشار لازم را تأمین کند. این ویژگی به کاهش مصرف انرژی و ابعاد تجهیزات کمک میکند.
طراحی و انتخاب فن تهویه محوری دوار مخالف نیازمند توجه دقیق به دبی، فشار کل، سرعت چرخش و شرایط محیطی معدن است. تنظیم زاویه پرهها، هماهنگی سرعت چرخش دو پروانه و طراحی پوسته به گونهای انجام میشود که جریان هوا از نظر جهت و سرعت بهینه باشد. در مواردی که خطر انفجار وجود دارد، فن دوار مخالف با ساختار ضدجرقه، فاصله مناسب بین قطعات دوار و ثابت و موتور ضدانفجار عرضه میشود تا ایمنی کامل تأمین گردد.
نگهداری فن تهویه محوری دوار مخالف نیز از اهمیت ویژهای برخوردار است، زیرا وجود دو ردیف پروانه و تجهیزات بیشتر، مراقبت بیشتری را میطلبد. توازن دینامیکی، کنترل لرزش، روغنکاری منظم یاتاقانها و بررسی دورهای محورها، از اقدامات ضروری است. همچنین، باید سطح پرهها از نظر رسوب گرد و غبار و خوردگی بررسی شود و در صورت نیاز، تمیزکاری و ترمیم پوشش انجام گردد. با رعایت این اصول، فن محوری دوار مخالف میتواند سالها به عنوان قلب سیستم تهویه معدن عمل کرده و هوای تازه را با فشار کافی به تمامی بخشهای شبکه برساند.