فن تهویه مکنده

فن تهویه مکنده یکی از اجزای اصلی سیستم تهویه معدن و تونل است که مسئولیت تخلیه هوای آلوده، گرم و غبارآلود را بر عهده دارد. این فن با ایجاد فشار منفی در خروجی، هوای داخل شبکه کانال و کارگاه‌ها را به بیرون می‌کشد و هم‌زمان امکان ورود هوای تازه از سمت فن‌های فشاردهنده یا دهانه‌های ورودی را فراهم می‌سازد. ترکیب مناسب فن‌های مکنده و فشاردهنده، شرط لازم برای گردش پایدار هوا در یک سیستم تهویه ایمن است.

فن تهویه مکنده معمولاً در دهانه چاه خروجی یا انتهای تونل نصب می‌شود و با مکش مداوم، گازهای مضر، گرد و غبار ناشی از انفجار و حفاری، و هوای گرم ناشی از ماشین‌آلات و لایه‌های زمین را خارج می‌کند. برای این کاربرد، فن باید دارای ساختار مقاوم، راندمان مناسب و در صورت وجود خطر انفجار، طراحی ضدانفجار باشد. استفاده از پروانه‌های با طراحی دقیق، پوشش ضدخوردگی و بدنه مقاوم در برابر لرزش از الزامات تولید فن مکنده با کیفیت است.

در سیستم‌های تهویه معادن زغال‌سنگ و فلزی، معمول است که یک یا چند فن تهویه مکنده بزرگ در سطح نصب شود تا تمام شبکه زیرزمینی را در محدوده فشار منفی کنترل‌شده قرار دهد. در برخی پروژه‌ها، از ترکیب فن‌های مکنده سطحی و فن‌های مکنده موضعی زیرزمینی استفاده می‌شود تا هوای آلوده به‌سرعت از مناطق با ریسک بالا خارج شود. طراحی صحیح کانال‌ها، شیرهای کنترل و مسیرهای خروجی، نقش تعیین‌کننده‌ای در عملکرد مؤثر فن مکنده دارد.

نگهداری و پایش فن تهویه مکنده، به دلیل نقش حیاتی آن در ایمنی معدن، بسیار مهم است. اندازه‌گیری منظم لرزش، دما و جریان، بررسی وضعیت یاتاقان‌ها و پروانه، و اطمینان از سلامت پوشش ضدخوردگی، به جلوگیری از خرابی ناگهانی کمک می‌کند. همچنین استفاده از سامانه تنظیم دور می‌تواند مصرف انرژی را کاهش داده و امکان تطبیق جریان هوای خروجی با شرایط تولید و فصل‌های مختلف سال را فراهم آورد. بدین ترتیب، فن تهویه مکنده نه‌تنها به بهبود شرایط محیط کار، بلکه به کاهش هزینه‌های عملیاتی نیز کمک می‌کند.