کنترل گردوغبار معدن

کنترل گردوغبار معدن یکی از مهم‌ترین بخش‌های مدیریت کیفیت هوا در عملیات زیرزمینی است، زیرا گردوغبار علاوه بر کاهش دید و ایجاد مشکلات عملیاتی، ریسک‌های جدی برای سلامت تنفسی ایجاد می‌کند و می‌تواند ایمنی کارگاه را تحت تأثیر قرار دهد. گردوغبار معمولاً در فرآیندهایی مانند حفاری، خردایش، بارگیری و حمل‌ونقل تولید می‌شود و در محیط‌های بسته زیرزمینی اگر به‌درستی کنترل نشود، به سرعت تجمع پیدا می‌کند.

تهویه نقش محوری در کنترل گردوغبار دارد. جریان هوای کافی باعث می‌شود ذرات معلق رقیق شوند و از ناحیه کار خارج گردند. اما تهویه به تنهایی کافی نیست، زیرا اگر منبع تولید گردوغبار بسیار فعال باشد یا جریان هوا به شکل درست به محل نرسد، گردوغبار در جبهه‌کار باقی می‌ماند. به همین دلیل، کنترل گردوغبار باید ترکیبی از راهکارهای مهندسی باشد: رساندن دبی مناسب به محل، هدایت جریان به سمت خروجی‌های برگشت، و جلوگیری از گردش کوتاه یا سکون جریان در نقاط کم‌جریان.

در تهویه موضعی، استفاده از فن موضعی و داکت برای رساندن هوای تازه به محل عملیات اهمیت ویژه دارد. اگر داکت نشتی داشته باشد یا افت فشار آن زیاد شود، دبی در انتهای مسیر کاهش می‌یابد و کنترل گردوغبار تضعیف می‌شود. بنابراین نصب استاندارد داکت، آب‌بندی اتصالات و بازدیدهای دوره‌ای بخشی از کنترل گردوغبار محسوب می‌شود. علاوه بر آن، مدیریت مسیرهای تردد و جلوگیری از انتقال گردوغبار از یک ناحیه به ناحیه دیگر به پایداری شرایط کمک می‌کند.

کنترل منبع تولید گردوغبار نیز باید جدی گرفته شود. محدود کردن تولید گردوغبار در نقطه شروع، معمولاً اثربخش‌تر از تلاش برای حذف آن پس از پراکندگی است. برنامه‌ریزی عملیاتی، نگهداری تجهیزات و روش‌های کار می‌تواند میزان تولید را کاهش دهد و بار تهویه را سبک‌تر کند. همچنین جمع‌آوری و مدیریت رسوبات گردوغبار روی کف و دیواره‌ها اهمیت دارد، چون با تردد و جریان هوا دوباره معلق می‌شوند و کیفیت هوا را کاهش می‌دهند.

پایش گردوغبار برای اطمینان از اثرگذاری اقدامات ضروری است. بررسی شرایط دید، کنترل شاخص‌های کیفیت هوا و ثبت تغییرات در زمان‌های مختلف شیفت کمک می‌کند نقاط پرریسک شناسایی شود و اقدامات اصلاحی هدفمند انجام گیرد. وقتی پایش با کنترل دبی و فشار همراه باشد، می‌توان رابطه مستقیم بین وضعیت تهویه و میزان گردوغبار را بهتر درک کرد و برنامه کنترل را بهینه‌تر نمود.

در نهایت، کنترل گردوغبار معدن یک فرآیند مستمر است که به هماهنگی میان تهویه، نگهداری شبکه، مدیریت منبع تولید و پایش منظم نیاز دارد. وقتی این اجزا با هم اجرا شوند، هم ایمنی تنفسی و دید عملیاتی بهتر می‌شود و هم عملکرد فن‌های معدنی و سامانه تهویه در یک حالت پایدار و استاندارد باقی می‌ماند.