معادن غیر فلزی شامل بهرهبرداری از سنگهای ساختمانی، مواد معدنی صنعتی، نمک، گچ، آهک و دیگر مواد مشابه هستند که هرچند خطر گاز قابل انفجار در آنها کمتر است، اما تولید گرد و غبار زیاد و کار در فضاهای بسته، نیاز به تهویه مناسب را جدی میکند. در این معادن، تهویه با تمرکز بر کاهش غلظت گرد و غبار، کنترل دما و تخلیه دود ناشی از ماشینآلات، نقش مهمی در حفظ سلامت کارکنان و عمر تجهیزات ایفا میکند.
فنهای مورد استفاده در معادن غیر فلزی، بسته به عمق و نوع استخراج، میتوانند فنهای محوری، سانتریفیوژ یا ترکیبی از هر دو باشند. در معادن سطحی یا کمعمق، گاهی تهویه طبیعی با کمک جریان باد و اختلاف دما بخشی از نیاز را تأمین میکند، اما در راهروهای زیرزمینی یا فضاهای بسته، نصب فنهای تهویه ضروری است. فنهای محوری با دبی بالا برای رساندن هوای تازه و فنهای سانتریفیوژ برای تخلیه هوای غبارآلود و عبور از غبارگیرها به کار میروند.
یکی از چالشهای اصلی در معادن غیر فلزی، کنترل گرد و غبار حاصل از حفاری، برش، خردایش و حمل مواد است. گرد و غبار میتواند باعث مشکلات تنفسی، کاهش دید و آسیب به قطعات متحرک شود. ترکیب فنهای تهویه با سیستمهای غبارگیر، مهپاشها و آبپاشی، میتواند به شکل مؤثری غلظت غبار را کاهش دهد. طراحی محل نصب فنها و مسیرهای جریان هوا باید به گونهای باشد که گرد و غبار از محل تولید جمعآوری شده و به سرعت از محیط کار دور شود.
در برنامهریزی تهویه برای معادن غیر فلزی، باید ویژگیهای خاص هر ماده معدنی و روش استخراج در نظر گرفته شود. برخی مواد در دماهای بالا کار میشوند و نیاز به تهویه برای دفع حرارت دارند، در حالی که در موارد دیگر، رطوبت و چسبندگی غبار میتواند مشکلات ویژهای ایجاد کند. با انتخاب فنهای مناسب، تنظیم سرعت و جهت جریان هوا و اجرای نگهداری منظم، میتوان سامانهای ایجاد کرد که در عین سادگی، پاسخگوی نیازهای معادن غیر فلزی باشد و محیطی امن و کارآمد برای کارکنان فراهم سازد.