نگهداری تجهیزات

نگهداری تجهیزات تهویه، از جمله فن‌های اصلی و موضعی، یکی از ارکان اصلی بهره‌برداری ایمن و پایدار در معادن و واحدهای صنعتی است. حتی بهترین فن‌ها و سیستم‌های تهویه، بدون نگهداری صحیح، در مدت کوتاهی دچار کاهش راندمان، افزایش لرزش و در نهایت خرابی زودهنگام می‌شوند. هدف از نگهداری، تنها تعمیر پس از خرابی نیست، بلکه پیش‌بینی و پیشگیری از عیب است تا از توقف ناگهانی و خسارت‌های سنگین جلوگیری شود. این رویکرد در معادن زیرزمینی که تهویه نقش حیاتی در ایمنی دارد، اهمیت دوچندان پیدا می‌کند.

برنامه نگهداری تجهیزات معمولاً شامل چند بخش اصلی است؛ بازرسی چشمی، اندازه‌گیری لرزش، کنترل دمای یاتاقان‌ها و موتور، تمیزکاری پروانه و پوسته، و بررسی اتصالات مکانیکی و برقی. بازرسی چشمی می‌تواند نشانه‌هایی مانند نشتی روغن، شل شدن پیچ‌ها، خوردگی یا تجمع غبار و رسوبات را آشکار کند. اندازه‌گیری لرزش و دما، اطلاعات کمی درباره وضعیت داخلی یاتاقان‌ها و تعادل پروانه در اختیار می‌گذارد و به کمک آن‌ها می‌توان قبل از بروز خرابی جدی، اقدام به تنظیم یا تعویض قطعات کرد.

در سامانه‌های تهویه معدن، نگهداری تجهیزات شامل بازدید دوره‌ای از فن‌های اصلی و فن‌های موضعی، دریچه‌ها، کانال‌ها، دستگاه‌های اندازه‌گیری و سیستم‌های کنترل است. تجمع گرد و غبار در کانال‌ها و روی پره‌ها، مقاومت شبکه را افزایش داده و باعث می‌شود فن برای رسیدن به دبی مورد نیاز، توان بیشتری مصرف کند. در محیط‌های خورنده، پوشش‌های حفاظتی و قطعات حساس باید به طور منظم بررسی شوند تا در صورت آسیب، به موقع ترمیم یا تعویض شوند. ثبت نتایج این بازدیدها در فرم‌ها و سامانه‌های ثبت داده، امکان تحلیل روند تغییرات و برنامه‌ریزی دقیق سرویس را فراهم می‌کند.

نگهداری تجهیزات تهویه در کارخانه‌های متالورژی، نساجی و سایر صنایع نیز با رویکرد مشابه انجام می‌شود، اما نوع آلودگی و شرایط محیط ممکن است متفاوت باشد. در این واحدها، علاوه بر گرد و غبار، بخارات شیمیایی، رطوبت بالا یا دمای زیاد می‌تواند بر قطعات اثر بگذارد. هماهنگی میان واحد تعمیرات، بهره‌برداری و تأمین قطعات یدکی، عامل مهمی در موفقیت برنامه نگهداری است. با اجرای منظم نگهداری پیشگیرانه و در صورت امکان استفاده از روش‌های نگهداری پیش‌بینانه بر پایه تحلیل داده‌ها، می‌توان عمر مفید تجهیزات تهویه را افزایش داد، مصرف انرژی را کاهش داد و ایمنی را در محیط‌های معدنی و صنعتی در سطح مناسبی حفظ کرد.