نگهداری یاتاقان

نگهداری یاتاقان از مهم‌ترین بخش‌های نگهداری فن‌های تهویه در معادن و واحدهای صنعتی به شمار می‌آید. یاتاقان‌ها وظیفه تحمل وزن محور و پروانه و انتقال روان گردش را بر عهده دارند و هر گونه مشکل در آن‌ها به سرعت خود را در قالب لرزش، صدا و افزایش دما نشان می‌دهد. در شرایط سخت کاری معدن، وجود گرد و غبار، رطوبت و تغییرات بار، فشار بیشتری بر یاتاقان‌ها وارد می‌کند و اگر نگهداری آن‌ها به درستی انجام نشود، خرابی ناگهانی و توقف فن دور از انتظار نخواهد بود.

اولین اصل در نگهداری یاتاقان، روانکاری مناسب است. نوع گریس یا روغن، مقدار آن و فاصله زمانی تجدید باید مطابق دستورالعمل سازنده و شرایط کاری انتخاب شود. کمبود روانکار باعث افزایش اصطکاک و دما می‌شود و روانکاری بیش از حد نیز می‌تواند باعث افزایش تلاطم، نشت و آلودگی شود. در فن‌های معدنی، توجه به تمیزی نقاط گریس‌خور، جلوگیری از ورود گرد و غبار به محفظه یاتاقان و استفاده از درپوش مناسب اهمیت ویژه‌ای دارد.

بخش دیگر نگهداری یاتاقان، بازرسی دوره‌ای از نظر لقی، سلامت حلقه‌ها و صدای غیر عادی است. حرکت محوری یا شعاعی بیش از حد، لکه‌های تغییر رنگ، زنگ‌زدگی یا تراشه‌های فلزی، همگی می‌توانند نشانه آغاز خرابی باشند. اندازه‌گیری لرزش و دمای موضع یاتاقان نیز اطلاعات دقیقی درباره وضعیت آن فراهم می‌کند. اگر لرزش به تدریج افزایش یابد یا دمای یاتاقان از حد مجاز فراتر رود، باید علت آن به سرعت بررسی و رفع شود تا از گسترش آسیب به محور و پروانه جلوگیری گردد.

ثبت سوابق نگهداری یاتاقان، از جمله زمان روانکاری، نوع گریس، موارد تعویض و نتایج اندازه‌گیری، به مهندسان کمک می‌کند تا الگوی فرسایش را بشناسند و فاصله‌های بهینه سرویس را تعیین کنند. با اجرای یک برنامه منظم نگهداری یاتاقان، می‌توان عمر مفید فن‌های تهویه معدن و صنعت را افزایش داد، از توقف‌های ناگهانی جلوگیری کرد و سامانه تهویه را در وضعیت پایدار و ایمن نگه داشت.