عیوب فن مجموعهای از مشکلات مکانیکی و الکتریکی است که میتواند عملکرد سامانه تهویه را مختل کند و در محیطهای زیرزمینی و صنعتی پیامدهای جدی برای ایمنی و تولید به همراه داشته باشد. برخی از عیبهای رایج شامل لرزش بیش از حد، افزایش غیر عادی صدا، کاهش دبی هوا، افزایش دمای یاتاقانها، نشتی هوا در اتصالات و دشواری در راهاندازی یا توقف فن است. هر یک از این نشانهها میتواند خبر از وجود مشکل در پروانه، یاتاقان، الکتروموتور، پایهها یا شبکه کانال بدهد.
علل عیوب فن متنوع است و معمولاً از ترکیب شرایط کاری نامناسب و نگهداری ناکافی ناشی میشود. عدم تعادل پروانه به دلیل تجمع گرد و غبار یا آسیبدیدگی پرهها، سایش یاتاقانها در اثر روانکاری نامناسب، شل شدن پیچها و پایهها، نصب نادرست، و کارکرد فن خارج از محدوده طراحی، از علتهای رایج هستند. در سامانه تهویه معدن، برخورد قطعات سنگ و آوار با فن، ورود اجسام خارجی به مسیر هوا و تغییر ناگهانی مسیر کانال نیز میتواند به آسیب فن و ایجاد عیب منجر شود.
شناخت بهموقع عیوب فن اهمیت زیادی دارد، زیرا با اقدام زودهنگام میتوان از گسترش خسارت و توقف ناگهانی سامانه تهویه جلوگیری کرد. اگر لرزش و صدا نادیده گرفته شود، ممکن است پروانه بشکند، یاتاقان قفل کند یا الکتروموتور دچار آسیب جدی شود. در معادن زیرزمینی، این وضعیت میتواند به افت شدید دبی هوا و افزایش خطر برای کارکنان منجر گردد. از این رو، پایش مداوم وضعیت فن، اندازهگیری لرزش، کنترل دما و بررسی ظاهر تجهیزات بخشی جداییناپذیر از بهرهبرداری ایمن است.
برای کاهش عیوب فن، باید از مرحله طراحی و انتخاب محصول تا نصب، راهاندازی و نگهداری توجه کافی به جزئیات شود. انتخاب فن متناسب با شرایط معدن و صنعت، استفاده از الکتروموتور ضدانفجار مناسب، نصب دقیق بر روی پایههای محکم، تنظیم صحیح تراز، و اجرای برنامه نگهداری پیشگیرانه، همه در کاهش احتمال بروز عیب مؤثر هستند. با رویکردی پیشگیرانه و توجه به عیوب فن به عنوان نشانههای هشدار، میتوان سامانه تهویه را با کمترین اختلال و بیشترین سطح اطمینان در خدمت ایمنی و تولید نگه داشت.