پایش فن

پایش فن به مجموعه فعالیت‌هایی گفته می‌شود که با هدف نظارت مداوم بر وضعیت کاری فن و سامانه تهویه انجام می‌گیرد. در معادن و واحدهای صنعتی، فن‌ها قلب شبکه تهویه هستند و هرگونه توقف ناگهانی می‌تواند جریان هوا، ایمنی و تولید را تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین، پایش سیستماتیک فن، از مرحله راه‌اندازی تا بهره‌برداری طولانی‌مدت، شرط اصلی اطمینان از عملکرد پایدار و ایمن سامانه تهویه است.

در پایش فن، پارامترهای مختلفی مانند دمای یاتاقان‌ها، دمای بدنه موتور، شدت لرزش، جریان الکتریکی، سرعت چرخش، دبی و فشار هوا در فواصل زمانی مشخص اندازه‌گیری و ثبت می‌شوند. تغییرات غیر عادی در این پارامترها می‌تواند نشانه بروز عیوبی مانند عدم تعادل پروانه، فرسودگی یاتاقان، گرفتگی در کانال، خطای تنظیم دمپر یا افزایش مقاومت شبکه باشد. با تحلیل روند این داده‌ها، اپراتور می‌تواند پیش از تبدیل یک مشکل کوچک به خرابی جدی، اقدامات اصلاحی لازم را برنامه‌ریزی کند.

در بسیاری از سامانه‌های مدرن تهویه معدن، پایش فن به صورت آنلاین و با استفاده از حسگرهای متصل به سامانه ثبت و نمایش انجام می‌شود. این حسگرها داده‌ها را به اتاق کنترل ارسال می‌کنند و اپراتور می‌تواند وضعیت ده‌ها فن را به صورت هم‌زمان مشاهده کند. تنظیم آستانه‌های هشدار برای لرزش، دما و سایر پارامترها باعث می‌شود در صورت عبور مقدار از حد مجاز، هشدار به‌موقع صادر شود و بررسی دقیق‌تر در کوتاه‌ترین زمان انجام گیرد. این رویکرد علاوه بر افزایش ایمنی، از توقف‌های برنامه‌ریزی‌نشده نیز جلوگیری می‌کند.

پایش فن زمانی مؤثر است که همراه با یک نظام مستند‌سازی و نگهداری منظم اجرا شود. ثبت سوابق اندازه‌گیری‌ها، تعمیرات انجام‌شده و قطعات تعویض‌شده، بانک اطلاعاتی ارزشمندی ایجاد می‌کند که مهندسان می‌توانند بر اساس آن، دوره‌های سرویس، تعویض یاتاقان یا بازبینی پروانه را به‌صورت علمی تعیین کنند. به این ترتیب، پایش فن نه تنها ابزار نظارت لحظه‌ای، بلکه پایه‌ای برای برنامه‌ریزی نگهداری پیشگیرانه و پیش‌بینانه در سامانه‌های تهویه معدن و صنعت است.