رِیز

ریز در معدن به یک مسیر ارتباطی عمودی یا شیبدار بین ترازها گفته می‌شود که می‌تواند برای اهداف مختلفی مانند دسترسی، انتقال تجهیزات محدود یا مهم‌تر از همه ایجاد ارتباط تهویه‌ای بین بخش‌های شبکه استفاده شود. در بسیاری از طرح‌ها، ریزها به عنوان مسیرهای کمکی برای انتقال هوای تازه یا تخلیه هوای آلوده به کار می‌روند و نقش آن‌ها در توازن جریان و کنترل فشار در شبکه تهویه قابل توجه است.

از منظر تهویه، ریز می‌تواند مانند یک اتصال بین دو بخش از شبکه عمل کند. اگر این اتصال به‌درستی کنترل نشود، ممکن است جریان‌های ناخواسته ایجاد شود و توزیع هوا در کارگاه‌ها به هم بخورد. به همین دلیل، تعریف نقش هر ریز در شبکه، مشخص کردن اینکه به ورودی یا برگشت متصل است، و کنترل جهت جریان آن، بخشی از طراحی استاندارد تهویه معدن محسوب می‌شود.

افت فشار در مسیر ریز به طول، مقطع، زبری و شرایط نگهداری بستگی دارد. هرگونه تنگنا، انسداد موضعی یا تغییر شکل مسیر می‌تواند مقاومت را افزایش دهد و باعث کاهش دبی مؤثر شود. از سوی دیگر، اگر ریز بیش از حد باز باشد یا کنترل نشت در اطراف آن ضعیف باشد، می‌تواند باعث نشت قابل توجه هوا و کاهش سهم دبی برای مسیرهای هدف گردد. بنابراین آب‌بندی، کنترل درگاه‌ها و مدیریت اتصالات در اطراف ریز اهمیت زیادی دارد.

ریزها همچنین در مدیریت توسعه معدن نقش دارند. با پیشروی کارگاه‌ها و ایجاد مسیرهای جدید، ممکن است یک ریز از حالت کمکی به حالت اصلی تهویه‌ای تبدیل شود یا بالعکس. اگر این تغییرات بدون بازنگری در کنترل تهویه انجام شود، احتمال گردش کوتاه هوا و انتقال آلودگی به مسیرهای تمیز افزایش می‌یابد. به همین دلیل، هر تغییر در وضعیت ریز باید همراه با پایش دبی و فشار و ارزیابی اثر آن بر کل شبکه باشد.

در بهره‌برداری، بازدیدهای دوره‌ای از وضعیت سازه‌ای و مسیر جریان در ریز ضروری است. تجمع گردوغبار، ریزش‌های موضعی یا انسداد ناشی از عملیات می‌تواند کارایی ریز را کاهش دهد و در برخی شرایط حتی مسیرهای ایمنی تهویه را مختل کند. نگهداری پیشگیرانه و ثبت تغییرات عملکرد، از بروز مشکلات ناگهانی جلوگیری می‌کند.

در نهایت، ریز یک عنصر کلیدی برای انعطاف‌پذیری شبکه تهویه است. وقتی نقش آن در شبکه روشن باشد، کنترل نشت و افت فشار مدیریت شود و پایش عملیاتی انجام گیرد، ریز می‌تواند به توزیع بهتر هوا، کاهش ریسک آلودگی و پایداری عملکرد فن‌های معدنی کمک کند.