سرویس و نگهداری پایه اصلی دوام و عملکرد پایدار سامانههای تهویه در معادن و واحدهای صنعتی است. حتی بهترین فنها و تجهیزات اگر بدون برنامه مشخص نگهداری شوند، در مدت کوتاهی با کاهش راندمان، افزایش مصرف انرژی و خرابیهای غیرمنتظره روبهرو خواهند شد. سرویس و نگهداری منظم شامل مجموعهای از اقدامات برنامهریزیشده است که با هدف حفظ شرایط کاری مطلوب و جلوگیری از بروز عیوب جدی انجام میگیرد.
برنامه سرویس معمولاً شامل بازبینی دورهای فنها، بررسی وضعیت یاتاقانها، اندازهگیری لرزش و دما، کنترل پیچها و پایهها، بررسی وضعیت کابلها و تابلو برق، و بررسی بصری پروانه و پوسته است. روانکاری منظم یاتاقانها، تمیزکاری پروانه و شبکه، تنظیم تسمهها یا کوپلینگها و اطمینان از آزاد بودن مسیر جریان هوا از دیگر اقدامات متداول است. این کارها باعث میشود اصطکاک اضافی، عدم تعادل و لقی در قطعات کاهش یابد و فن در نقطه کاری طراحیشده خود باقی بماند.
در سامانه تهویه معدن، سرویس و نگهداری باید با دقت بیشتری انجام شود، زیرا شرایط کاری در تونلها و فضاهای زیرزمینی سختتر است و بروز خرابی میتواند به سرعت بر ایمنی کارکنان تأثیر بگذارد. برای فنهای اصلی سطحی و فنهای موضعی زیرزمینی، دورههای سرویس متناسب با ساعات کار، بار وارد بر سیستم و نتایج پایش وضعیت تعیین میشود. استفاده از چکلیستهای استاندارد، ثبت سوابق سرویس و آموزش اپراتورها برای تشخیص علائم اولیه خرابی، نقش مهمی در موفقیت برنامه نگهداری دارد.
ترکیب سرویس دورهای با روشهای پیشرفته مانند پایش لرزش، پایش دما و تحلیل داده، سرویس و نگهداری را از یک فعالیت واکنشی به فرایندی هوشمند و پیشگیرانه تبدیل میکند. با این رویکرد، میتوان زمان مناسب برای تعویض قطعات یا تعمیر اساسی را پیشبینی کرد و از خرابی ناگهانی و توقفهای طولانی جلوگیری نمود. در نهایت، سرویس و نگهداری اصولی، ضامن بهرهبرداری ایمن، باصرفه و پایدار از سامانههای تهویه معدن و صنعت است.