تهویه هوشمند

تهویه هوشمند نسل جدیدی از سامانه‌های تهویه معدن است که با تکیه بر فناوری سنجش، ارتباط و تحلیل داده، کنترل شبکه هوا را از حالت ثابت و دستی به حالت پویا و خودکار تبدیل می‌کند. در این رویکرد، فن‌های اصلی و موضعی، دریچه‌ها و تجهیزات اندازه‌گیری به یک سامانه کنترلی متصل می‌شوند که می‌تواند وضعیت محیط و تجهیزات را به صورت لحظه‌ای ارزیابی کند و بر همان اساس، تصمیم‌های مناسب برای تنظیم جریان هوا بگیرد. هدف تهویه هوشمند، تأمین ایمنی، کاهش مصرف انرژی و افزایش انعطاف‌پذیری سیستم است.

در یک شبکه تهویه هوشمند، حسگرهایی برای اندازه‌گیری سرعت هوا، فشار، غلظت گاز، دما و رطوبت در نقاط مختلف نصب می‌شود. داده‌های این حسگرها به یک مرکز کنترل ارسال و توسط نرم‌افزار تحلیل می‌شود. اگر بخشی از معدن فعال‌تر شود و به هوای بیشتری نیاز داشته باشد، سامانه می‌تواند با افزایش سرعت فن‌های مرتبط یا تنظیم دریچه‌ها، جریان هوا را به آن بخش هدایت کند. در مقابل، در مناطق غیرفعال یا با فعالیت کمتر، سرعت فن‌ها کاهش یافته و بدین ترتیب انرژی ذخیره می‌شود.

تهویه هوشمند علاوه بر کنترل لحظه‌ای، امکان برنامه‌ریزی پیشرفته و نگهداری پیش‌بینانه را نیز فراهم می‌کند. با ثبت مداوم داده‌ها، می‌توان روند تغییرات در عملکرد فن‌ها و شبکه هوا را بررسی کرد و پیش از بروز خرابی یا شرایط خطرناک، اقدام اصلاحی انجام داد. برای نمونه، افزایش تدریجی لرزش یک فن یا کاهش غیرعادی سرعت هوا در شاخه‌ای خاص، می‌تواند نشانه نیاز به بازدید و تعمیر باشد. به این ترتیب، تهویه هوشمند از بروز توقف‌های ناگهانی و پرهزینه جلوگیری می‌کند.

پیاده‌سازی تهویه هوشمند در معادن، نیازمند همکاری نزدیک میان مهندسان تهویه، متخصصان برق و خودکارسازی و مدیران بهره‌برداری است. انتخاب فن‌های قابل کنترل، طراحی معماری ارتباطی مطمئن و تدوین استراتژی‌های کنترلی مناسب، از گام‌های اصلی در این مسیر هستند. نتیجه این تلاش، سامانه‌ای است که می‌تواند خود را با تغییرات تولید، توسعه تونل‌ها و شرایط محیطی سازگار کند و در عین حال، ایمنی و صرفه‌جویی انرژی را در سطحی بالاتر از سیستم‌های سنتی تضمین نماید.