تجهیزات الکتریکی ضدانفجار

تجهیزات الکتریکی ضدانفجار در معادن زیرزمینی، تونل‌ها و واحدهای صنعتی که با گازها و گرد و غبار قابل اشتعال مواجه هستند، بخش جدایی‌ناپذیر سامانه‌های ایمنی به شمار می‌آیند. فن‌های معدنی، تابلوهای کنترل، الکتروموتورها و تجهیزات پایش، همگی در صورت کار در محیط‌های گازی، باید از نوع ضدانفجار انتخاب شوند تا احتمال جرقه، قوس الکتریکی و گرم‌شدن بیش از حد که می‌تواند منجر به انفجار شود، به حداقل برسد. استفاده از این تجهیزات، پیش‌شرط راه‌اندازی ایمن سامانه تهویه در بسیاری از معادن است.

در طراحی تجهیزات الکتریکی ضدانفجار، بدنه، محفظه اتصال، مسیرهای عبور کابل و نقاط احتمالی بروز قوس به گونه‌ای ساخته می‌شوند که در صورت وقوع جرقه در داخل محفظه، شعله و گاز داغ به بیرون راه نیابد و نتواند مخلوط قابل اشتعال اطراف را منفجر کند. همچنین در برخی انواع، با محدود کردن انرژی مدارها و استفاده از ساختارهای ویژه، احتمال تولید جرقه خطرناک به خودی خود کاهش می‌یابد. این اصول در مورد الکتروموتورهای ضدانفجار فن‌های معدنی، تابلوهای راه‌انداز و تجهیزات پایش نیز به کار می‌رود.

در سامانه تهویه معدن، تجهیزات الکتریکی ضدانفجار در نقاط مختلف مانند فن‌های اصلی و موضعی، ایستگاه‌های کنترل، حسگرهای پایش گاز و تابلوهای تغذیه نصب می‌شوند. رعایت هماهنگی بین درجه حفاظتی این تجهیزات و طبقه‌بندی منطقه گازی، برای تضمین ایمنی ضروری است. انتخاب نادرست درجه حفاظتی یا استفاده از تجهیزات معمولی در محیط‌های خطرناک، می‌تواند تمام سامانه تهویه و حتی کل شبکه زیرزمینی را در معرض ریسک جدی قرار دهد.

نگهداری تجهیزات الکتریکی ضدانفجار باید مطابق دستورالعمل‌های ویژه انجام شود. باز و بسته کردن محفظه‌ها، تعویض قطعات، بررسی آب‌بندی‌ها و کنترل سالم بودن اتصالات، همگی باید توسط افراد آموزش‌دیده و با استفاده از روش‌های تعریف‌شده صورت گیرد تا سطح حفاظتی تجهیزات حفظ شود. ثبت دوره‌ای بازرسی‌ها و آزمون‌ها، بخش مهمی از سیستم مدیریت ایمنی در معادن و واحدهای صنعتی است. با به‌کارگیری تجهیزات الکتریکی ضدانفجار در کنار طراحی صحیح شبکه تهویه و انتخاب فن‌های مناسب، می‌توان محیطی ایمن‌تر برای کارکنان و تجهیزات ایجاد کرد و خطر حوادث انفجاری را به شکل چشمگیری کاهش داد.