فن سیستم اگزوز

فن سیستم اگزوز قلب مکنده سامانه تخلیه هوای آلوده در معادن و واحدهای صنعتی است و با ایجاد فشار منفی در کانال‌ها و تونل‌ها، هوای آلوده را از محل‌های کار به سمت نقطه خروج هدایت می‌کند. بدون وجود فن قدرتمند و مناسب، حتی اگر شبکه‌ای از کانال‌ها و دریچه‌های اگزوز نصب شده باشد، جریان مؤثر هوا برقرار نمی‌شود و دود، گاز و گرد و غبار در فضا باقی می‌ماند. فن سیستم اگزوز با توجه به شرایط کاری، می‌تواند به صورت محوری یا سانتریفیوژ طراحی شود و در ایستگاه‌های اگزوز اصلی یا کمکی نصب گردد.

در معادن زیرزمینی، به ویژه معادن زغال‌سنگ، انتخاب فن سیستم اگزوز باید با دقت فراوان انجام شود. این فن‌ها معمولاً از نوع ضدانفجار هستند و در نزدیکی دهانه خروجی هوا در سطح زمین قرار می‌گیرند تا هوای آلوده تونل‌ها و کارگاه‌ها را به بیرون برانند. مشخصاتی مانند دبی، فشار کل، راندمان، توان موتور و قابلیت معکوس‌سازی جریان، بر اساس محاسبات مهندسی تهویه تعیین می‌شود. در برخی پروژه‌ها، برای افزایش انعطاف‌پذیری، از چند فن در کنار یکدیگر در یک ایستگاه اگزوز استفاده می‌شود تا بتوان در صورت نیاز، ظرفیت سیستم را تغییر داد یا در زمان تعمیر، از فن ذخیره بهره برد.

فن سیستم اگزوز در سالن‌های تولید و کارگاه‌های فرآوری نیز برای خارج کردن بخارات شیمیایی، گازهای گرم و گرد و غبار سبک استفاده می‌شود. در چنین محیط‌هایی، این فن‌ها ممکن است به صورت گروهی در سقف یا دیوارها نصب شوند و هوا را از طریق کانال‌ها به خارج هدایت کنند. هماهنگی عملکرد فن سیستم اگزوز با فن‌های تأمین هوا بسیار مهم است تا تعادل فشار در فضا حفظ شده و از ورود هوای آلوده از نقاط ناخواسته جلوگیری شود.

نگهداری فن سیستم اگزوز شامل پایش مستمر لرزش، کنترل دمای یاتاقان‌ها، بررسی وضعیت پره‌ها، اطمینان از سلامت موتور و بازبینی اتصالات سازه‌ای است. در صورتی که این فن دچار توقف ناگهانی شود، کیفیت هوای معدن به سرعت افت می‌کند و ممکن است نیاز به تخلیه فوری کارکنان از زیرزمین وجود داشته باشد. بنابراین، داشتن برنامه تعمیرات پیشگیرانه، فن‌های ذخیره و سامانه پایش آنلاین برای فن سیستم اگزوز، از الزامات ایمنی در معادن مدرن به شمار می‌آید.