تجهیزات زیستمحیطی معدنی مجموعهای از سامانهها و فناوریها است که برای کاهش اثرات نامطلوب فعالیتهای استخراجی بر محیطزیست و سلامت انسان به کار میرود. در معادن، به ویژه معادن زیرزمینی، آلودگی هوا به واسطه گرد و غبار، گازها، نویز و لرزش میتواند بر کارگران و محیط اطراف تأثیر بگذارد. استفاده از تجهیزات زیستمحیطی معدنی، بخش مهمی از مدیریت مسئولانه معدن و رعایت استانداردهای ملی و بینالمللی به شمار میآید.
این تجهیزات شامل سامانههای غبارگیر، تجهیزات کنترل گرد و غبار، سامانههای تهویه و تصفیه هوا، ادوات پایش گاز، دیوارهها و محفظههای کاهش نویز و در برخی موارد، سامانههای جمعآوری و مدیریت دوغاب و پسماند است. در تونلها و کارگاههای زیرزمینی، فنهای غبارگیر، واحدهای غبارگیر تر و خشک، نازلهای پاشش، دستگاههای پایش غلظت گاز و سامانههای تهویه هوشمند، بخشی از راهکارهای زیستمحیطی محسوب میشوند که کیفیت هوای محیط کار را بهبود میبخشند.
در سطح معدن و محیط پیرامونی نیز از تجهیزات زیستمحیطی مانند فیلترهای خروجی برای دودکشها، سامانههای مهپاش برای کنترل گرد و غبار در جادههای حمل، دیوارهای صوتی برای کاهش انتشار نویز و تجهیزات جمعآوری آبهای آلوده استفاده میشود. هدف از بهکارگیری این تجهیزات، کاهش انتشار آلودگی به خارج از محدوده معدن، محافظت از منابع آب و خاک و حفظ تعادل زیستمحیطی منطقه است.
اجرای موفق راهکارهای زیستمحیطی معدنی تنها به نصب تجهیزات محدود نمیشود و نیازمند برنامهریزی، پایش و نگهداری منظم است. بررسی دورهای عملکرد سامانههای غبارگیر، کنترل مداوم غلظت گاز و گرد و غبار، ثبت و تحلیل دادههای محیطی، آموزش کارکنان و بهروزرسانی تجهیزات بر اساس استانداردهای جدید، همگی در کارایی این سامانهها نقش دارند. با ترکیب مناسب تجهیزات زیستمحیطی معدنی و مدیریت علمی، میتوان فعالیتهای استخراجی را با احترام به محیطزیست و سلامت انسانها به شکلی پایدار و قابل قبول ادامه داد.