تمیزکاری کانال بخش مهمی از نگهداری سامانههای تهویه است که اغلب نادیده گرفته میشود، در حالی که جمع شدن گرد و غبار، رسوبات و مواد آلاینده در داخل کانالها میتواند افت فشار شبکه را افزایش دهد، دبی مؤثر هوا را کاهش دهد و حتی خطر آتشسوزی و انفجار را در محیطهای دارای گرد و غبار قابل اشتعال بالا ببرد. در معادن و واحدهای صنعتی، که هوا حاوی ذرات جامد، دود یا بخارات مختلف است، تمیزکاری منظم کانال برای حفظ کارایی و ایمنی سامانه تهویه ضروری است.
در طول بهرهبرداری، ذرات گرد و غبار روی دیواره داخلی کانالها، بهویژه در نقاطی با سرعت کمتر جریان یا پشت زانوییها و اتصالات، رسوب میکنند. این لایه رسوبی باعث زبری بیشتر سطح داخلی کانال میشود و مقاومت جریان را بالا میبرد، که نتیجه آن افزایش افت فشار و کاهش دبی هوا در انتهای شبکه است. فن برای جبران این افت فشار اضافی ناچار است با بار بیشتری کار کند، که به معنای افزایش مصرف انرژی و استهلاک بالاتر است.
تمیزکاری کانال میتواند به روشهای مختلفی مانند برسزنی مکانیکی، مکش با تجهیزات مخصوص یا در برخی موارد استفاده از هوای فشرده انجام شود. انتخاب روش مناسب به طول کانال، قطر، نوع آلودگی و شرایط محیطی بستگی دارد. در معادن، رعایت اصول ایمنی در هنگام تمیزکاری بسیار اهمیت دارد، زیرا ممکن است رسوبات گرد و غبار قابل انفجار باشند و نیاز به تدابیر ویژه برای جلوگیری از جرقه و تجمع بار الکتریکی وجود داشته باشد. پس از تمیزکاری، اندازهگیری دوباره دبی و فشار کمک میکند تا اثر مثبت این کار بر عملکرد شبکه تهویه ارزیابی شود.
برنامهریزی دورهای برای تمیزکاری کانال، همراه با بازرسی چشمی و استفاده از ابزارهای اندازهگیری، تضمین میکند که شبکه تهویه در وضعیت مطلوب باقی بماند. ثبت سوابق تمیزکاری، اطلاعات ارزشمندی درباره سرعت تجمع آلودگی در بخشهای مختلف شبکه فراهم میکند که میتواند برای بهینهسازی دورههای نگهداری و طراحی آینده مفید باشد. به این ترتیب، تمیزکاری کانال نه تنها باعث بهبود عملکرد و کاهش مصرف انرژی میشود، بلکه نقش مهمی در ایمنی و پایداری سامانه تهویه معدن و صنعت دارد.