Basma tipi vantilatör, taze havayı basınçlandırarak maden galerilerine ve endüstriyel çalışma alanlarına iten bir havalandırma ekipmanıdır. Yeraltı madenlerinde basma tipi havalandırma, taze havanın ana girişten üretim cephesine doğru itildiği, kirli havanın ise dönüş hava yollarından dışarı taşındığı bir prensibe dayanır. Basma tipi vantilatörler, özellikle dar kesitli galerilerde ve uzun hava hatlarında, taze havanın hızını ve basıncını koruyarak çalışma bölgelerine yeterli hava ulaşmasını sağlar.
Maden ortamında basma tipi vantilatörler çoğu zaman lokal havalandırma sistemi ile birlikte kullanılır. Yüzeyde veya ara istasyonlarda yer alan basma tipi ana vantilatör, ana hava akımını oluştururken, lokal basma tipi vantilatörler esnek havalandırma boruları aracılığıyla üretim cephesine hava taşır. Bu yapı, hem ana havalandırma sisteminin yükünü dengeler hem de üretim sırasında ortaya çıkan gaz ve tozun hızlı şekilde seyreltilmesini sağlar.
Basma tipi vantilatör seçimi yapılırken, hava hızının, galeri direncinin ve taze hava ihtiyacının dikkatle hesaplanması gerekir. Yetersiz basınç, taze havanın üretim noktasına ulaşmasını engelleyebilir; aşırı basınç ise türbülans, gürültü ve gereksiz enerji tüketimi doğurur. Fan karakteristik eğrisi ile maden havalandırma ağındaki basınç kayıpları birlikte değerlendirilerek çalışma noktası yüksek verim bölgesinde tutulmalıdır.
Endüstriyel tesislerde basma tipi vantilatörler, sıcak hava sirkülasyonu, fırın beslemesi, temiz hava enjeksiyonu ve basınçlandırılmış hava odaklı uygulamalarda kullanılır. Özellikle yanıcı veya patlayıcı ortam riski bulunan bölgelerde, basma tipi vantilatörler patlamaya dayanıklı motor, sızdırmaz gövde ve uygun emniyet sınıfları ile üretilmelidir. Kanal ve boru hattı tasarımı ile birlikte değerlendirildiğinde, basma tipi sistemler üretim alanlarında homojen hava dağılımı sağlayabilir.
Bakım sürecinde, basma tipi vantilatörün çark, gövde, rulman ve bağlantı elemanları düzenli olarak kontrol edilmelidir. Esnek borular, hava kaçakları ve yırtılmalar açısından incelenmeli; hava kapıları, regülatörler ve kapaklar doğru konumda tutulmalıdır. Ölçülen debi ve basınç değerleri, havalandırma planındaki tasarım değerleri ile karşılaştırılmalı, sapmaların nedeni araştırılmalıdır. Doğru projelendirilmiş ve düzenli bakımı yapılan basma tipi vantilatör, maden ve endüstriyel havalandırma sistemlerinde güvenli, kontrollü ve verimli bir taze hava beslemesi sunar.