kömür madeni vantilatörü

Kömür madeni vantilatörü, grizu ve kömür tozu patlaması riski bulunan yeraltı kömür ocaklarında havalandırma görevini üstlenen ana ve lokal fanların genel adıdır. Bu vantilatörler, taze havayı yerüstünden yeraltı galerilerine taşırken, kirli ve gazlı havanın dönüş yollarından güvenle dışarı atılmasını sağlar. Doğru seçilmiş ve doğru işletilen kömür madeni vantilatörleri olmadan, ocakta güvenli ve verimli üretim yapmak mümkün değildir.

Kömür madeni vantilatörleri kullanım yerine göre ana ve lokal olarak iki ana gruba ayrılır. Yerüstü fan binasına kurulan ana kömür madeni vantilatörleri, tüm ocağın hava devrini yönetir. Bu vantilatörler genellikle büyük çaplı, yüksek debi ve basınca sahip eksenel fanlardır. Lokal kömür madeni vantilatörleri ise ayak başları, hazırlık galerileri ve özel çalışma bölgelerinde taze havayı doğrudan çalışma cephesine iletmek için kullanılır. Karşı-dönüşlü eksenel lokal vantilatörler, uzun ve yüksek dirençli boru hatlarında dahi yeterli basınç üretme yeteneğiyle öne çıkar.

Kömür madeni vantilatörlerinin tümü, patlamaya dayanıklı yapıda tasarlanmalıdır. Motorlar, kablo girişleri ve kumanda ekipmanları patlayıcı atmosfer sınıflarına uygun koruma seviyesine sahip olmalıdır. Çark ve gövde malzemeleri, kıvılcım oluşumunu engelleyecek şekilde seçilir; bakır alaşımlı veya özel tasarımlı çarklar antistatik ve sürtünmeye karşı güvenli yapı sağlar. Ayrıca vantilatör gövdesinde alev sızdırmazlık prensipleri uygulanarak, olası bir iç alevlenmenin dış ortama yayılması engellenir.

Kömür madeni vantilatörlerinin seçiminde, madenin üretim kapasitesi, galeri ve hava yolu düzeni, gaz üretim oranı ve toz yükü dikkate alınır. Havalandırma hesabı ile belirlenen gerekli debi ve basınç değerlerine göre uygun model ve güç seçimi yapılır. Frekans kontrollü sürücülerle desteklenen sistemler, değişken hava ihtiyacına göre debi ayarı yapmaya imkân verir ve enerji verimliliğini artırır. Ayrıca yedek vantilatör ve acil durum senaryoları, havalandırma planında ayrıntılı biçimde tanımlanmalıdır.

Düzenli bakım, kömür madeni vantilatörlerinin güvenilirliği için hayati önem taşır. Çark ve gövde üzerindeki kömür tozu birikintileri temizlenmeli, rulmanlar uygun aralıklarda yağlanmalı ve titreşim seviyeleri izlenmelidir. Motor sargıları, kablo bağlantıları ve koruma ekipmanları periyodik testlerle kontrol edilmelidir. Bu bakım adımları sayesinde kömür madeni vantilatörleri, ocak havalandırma sisteminin güvenli, kararlı ve uzun ömürlü bileşenleri haline gelir.