maden havalandırma fanı

Maden havalandırma fanı, yeraltı ocaklarında güvenli çalışma ortamı oluşturulması için kullanılan en temel havalandırma ekipmanıdır. Taze havayı yerüstünden madenin içine taşıyan ve kirli havayı galerilerden çekerek dışarı atan bu fanlar, hem ana havalandırma sisteminde hem de lokal havalandırma noktalarında görev alır. Kömür, metal ve metal dışı madenlerde, gaz ve toz risklerinin kontrol altında tutulması, sıcaklık ve nemin sınırlar içinde kalması, maden havalandırma fanlarının sürekli ve doğru çalışmasına bağlıdır.

Maden havalandırma fanları, kullanım yerine ve amacına göre farklı tiplere ayrılır. Ana havalandırmada genellikle eksenel veya santrifüj tipte büyük kapasiteli fanlar tercih edilirken, lokal havalandırmada daha küçük debili ve taşınabilir vantilatörler kullanılır. Fan tipinin belirlenmesinde galeri yapısı, hava yolu direnci, madenin derinliği, üretim kapasitesi ve gaz emisyon özellikleri gibi çok sayıda etken dikkate alınır. Doğru seçilmemiş fanlar, yetersiz hava sirkülasyonuna veya gereksiz enerji tüketimine neden olabilir.

Maden havalandırma fanı seçimi, havalandırma eğrisi ile fan eğrisinin uyumlu hale getirilmesini gerektirir. Madenin hava yolu direnci ve istenen debi değerleri hesaplanır, bu değerlere uygun fan tipleri değerlendirilir. Uygun çalışma noktası, hem güvenli hava değişimini sağlayacak hem de fanın verimli çalışmasına imkân tanıyacak şekilde belirlenir. Gerekli durumlarda karşı döner yapılı veya yüksek basınçlı özel fanlar tercih edilerek zor koşullara uyum sağlanır.

Güvenlik açısından, maden havalandırma fanlarının elektrik ve mekanik yapısı ilgili standartlara uygun olmalıdır. Patlayıcı gaz riski bulunan ocaklarda patlamaya dayanıklı veya alev sızdırmaz yapıdaki fanlar kullanılır. Yatak, gövde ve kanat kısımlarının düzenli bakımı, ani arızaların ve kontrolsüz duruşların önüne geçer. Ayrıca sistemde yer alan hava kapıları, perdeler ve ölçüm cihazlarıyla birlikte bütüncül bir havalandırma çözümü oluşturulur.

Düzenli bakım kapsamında, maden havalandırma fanlarının titreşim değerleri, sıcaklıkları, yağlama durumu ve elektrik bağlantıları kontrol edilmelidir. Toz ve kir birikimi temizlenmeli, gevşeyen bağlantılar sıkılmalı ve anormal ses veya titreşim görüldüğünde fan durdurularak ayrıntılı inceleme yapılmalıdır. Bu kapsamlı yaklaşım sayesinde maden havalandırma fanı, yeraltı ocaklarının güvenli, verimli ve uzun ömürlü bir şekilde işletilmesine önemli katkı sağlar.