yerüstü ana vantilatör

Yerüstü ana vantilatör, maden sahasının yüzeyinde fan binasına kurulan ve yeraltı havalandırma sisteminin genel hava devrini yöneten ekipmandır. Bu vantilatör, yeraltı dönüş hava yollarındaki kirli havayı emerek güvenli biçimde atmosfere atar ve taze havanın giriş yolları üzerinden ocağa girmesini destekler. Yerüstü ana vantilatörler, genellikle yüksek debi ve basınç değerleri ile büyük maden sahalarının tamamında hava dolaşımını sağlamak üzere tasarlanır.

Yerüstü ana vantilatörler çoğunlukla eksenel tipte ve büyük çaplı olarak imal edilir. Gövde ve çark malzemeleri, dış ortam koşulları ve maden atmosferinden gelen tozlu, nemli havaya dayanacak şekilde seçilir. Kömür madenlerinde, gaz ve kömür tozu patlaması riski nedeniyle patlamaya dayanıklı motorlar ve uygun koruma sınıfına sahip elektrik ekipmanları tercih edilir. Çoğu kurulumda, vantilatör giriş ve çıkışına bağlanan kanallar, akış kaybını azaltacak ve gürültü seviyesini düşürecek şekilde tasarlanır.

Yerüstü ana vantilatör, emme düzeninde çalıştırıldığında yeraltı hava yollarındaki kirli havayı çekerek, taze havanın girişlerinden üflenmesine imkân verir. Böylece maden içinde belirlenen havalandırma planına göre hava akış yönleri oluşturulur. Bazı durumlarda, farklı işletme düzenleri için çift yönlü çalışmaya uygun sistemler veya yedek fan kombinasyonları kullanılabilir. Bu sayede bakım sırasında veya olağan dışı durumlarda havalandırmanın kesintisiz devam etmesi sağlanır.

Yerüstü ana vantilatör seçimi ve projelendirilmesi yapılırken, madenin üretim kapasitesi, galeri uzunlukları, hava yolu kesitleri ve toplam basınç kaybı hesaplanır. Gereken hava debisi ve basınç değerlerine göre uygun model belirlenir. Hız kontrolüyle birlikte kullanılan yerüstü ana vantilatörler, özellikle değişken üretim dönemlerinde hava ihtiyacına göre debi ayarı yapmaya imkân verir. Bu da hem güvenlik seviyesini korurken hem de enerji maliyetlerini düşürür.

Düzenli bakım ve izleme, yerüstü ana vantilatörlerin emniyetli çalışması için zorunludur. Çark temizliği, rulman yağlaması, motor ve elektrik ekipmanlarının kontrolü ile titreşim ve gürültü ölçümleri periyodik olarak yapılmalıdır. Ayrıca fan binasında bulunan kapak ve sızdırmazlık elemanlarının durumu da takip edilmelidir. Bu bakım adımları sayesinde yerüstü ana vantilatör, maden havalandırma sisteminin güvenilir ve uzun ömürlü bir bileşeni haline gelir.