با پیشرفت IoT و فناوری دادههای کلان، سکوی نظارت هوشمند به روش اصلی نگهداری فنها تبدیل شده است. این مقاله به بررسی چهار جنبه ساختار سیستم، پارامترهای کلیدی نظارت، موارد کاربردی نمونه و نکات اجرایی میپردازد تا نشان دهد چگونه میتوان از طریق نظارت آنلاین، تحلیل دادهها و مدلهای پیشبینی، هشدار زودهنگام نقصهای فن و بهینهسازی تصمیمات عملیاتی را محقق کرد.
۱. ساختار سیستم و اجزای کلیدی
لایه حسگرها
حسگر لرزش: ثبت سیگنالهای لرزش بلبرینگ و بدنه؛
حسگر دما: نظارت بر دمای بلبرینگها، سیمپیچی و محیط؛
حسگر فشار/جریان: ثبت لحظهای فشار شبکه لولهها و تغییرات جریان هوا؛
دسیبلمتر: ثبت ناهنجاریهای صوتی.
دروازه لبه
مسئول تأیید اولیه دادهها، فشردهسازی و رمزنگاری؛ پشتیبانی از پروتکلهای صنعتی مانند Modbus،OPC UA و غیره.
پلتفرم ابری و دادههای بزرگ
پایگاه داده سری زمانی: ذخیرهسازی مؤثر حجم بالای دادههای حسگرها؛
انبار داده: ادغام سوابق کارکرد تاریخی، نگهداری و اطلاعات شرایط بیرونی.
تحلیل و بصریسازی
داشبورد: نمایش لحظهای شاخصهای کلیدی؛
سیستم هشدار: هشدارهای مبتنی بر آستانه/قوانین و رتبهبندیها؛
ماژول یادگیری ماشینی: ساخت مدلهای پیشبینی نقص بر اساس طیف لرزش و افزایش دما.
۲. پارامترهای کلیدی نظارت و هشدار نقص
پارامتر | نوع نقص | مبنای هشدار |
دامنه لرزش | عدم تعادل بلبرینگ، آسیبدیدگی چرخ دنده | شتاب یا جابجایی لرزش از آستانه عبور کند |
ویژگیهای طیف | انحراف هممحوری، شلی اجزاء | قلههای طیفی در باندهای فرکانسی خاص نمایان شود |
دمای بلبرینگ | کمبود روانکاری، اضافه بار | سرعت افزایش دما از گرادیان تنظیم شده تجاوز کند |
فشار شبکه و جریان هوا | نشت در لولهها، اختلال در دریچهها | انحراف ≥10% از طراحی در فشار یا جریان ثبت شده |
سطح نویز | جدایی هواپویا، برخورد مکانیکی | افزایش ناگهانی سطح صوتی یا ظاهر شدن قلههای مشخص در طیف |
تنظیم آستانهها: مطابق با استانداردهای ISO 10816 و ISO 14694 و بهینهسازی مطابق با دستورالعملهای تجهیزات.
آموزش مدلها: آموزش مدلهای جنگل تصادفی،LSTM با دادههای شرایط نرمال و نقص برای پیشبینیهای ۴۸ تا ۷۲ ساعت زودتر.
۳. موارد معمول کاربرد
نگهداری پیشبینیکننده فنهای اصلی معدنی
نصب نظارت لرزش و دما به صورت آنلاین، با استفاده از مدل LSTM پیشبینی ۶۰ ساعت قبل از نقص بلبرینگ، جلوگیری از حادثه توقف.
بهینهسازی کارایی انرژی فنهای محلی در کارخانههای فلزی
نظارت بر نسبت جریان هوا به قدرت، شناسایی نقاط عملیات صرفهجویی انرژی، افزایش کارایی سیستم 8%، صرفهجویی سالانه رسیدن به ۱۵ هزار kWh.
مدیریت چرخه عمر فنهای تهویه اضطراری تونلها
یکپارچهسازی سوابق نگهداری و دادههای عملکرد آنلاین، ارزیابی سلامت تجهیزات و تنظیم دوره نگهداری، کاهش هزینههای تعمیر 20%.
۴. نکات اجرایی و بهترین شیوهها
تحقیق اولیه: ارزیابی شبکه محلی و شرایط تامین برق، انتخاب حسگرها و دروازههایی با درجه صنعتی حفاظتی.
پیادهسازی مرحله به مرحله: شروع با آزمایش تکموردی در مقیاس کوچک و سپس گسترش به تمام کارخانه، تکرار چندین بار استراتژیهای هشدار و مدلها.
مدیریت دادهها: تعیین قوانین توضیحات یکنواخت، پاکسازی دادههای ناقص و نامتعارف، تضمین دقت آموزش مدل و پیشبینی آنلاین.
هماهنگی تعمیر و نگهداری: تشکیل تیمهای مشترک تعمیر و نگهداری و IT ، تعیین مراحل و دسترسیهای پاسخ به نقصها، تمرینات منظم.
بهینهسازی مداوم: بازبینی منظم نتایج هشدار، بروزرسانی الگوریتمها و آستانهها، گسترش قابلیتهای پلتفرم با دستگاهها و شرایط جدید.