فن مکنده

فن مکنده در سیستم تهویه معدن، مسئول ایجاد فشار منفی و تخلیه هوای آلوده از شبکه زیرزمینی است. در حالی که فن‌های فشاردهنده هوای تازه را به داخل هدایت می‌کنند، فن مکنده در سمت بازگشت هوا قرار گرفته و گازها، گرد و غبار، گرما و بخار را از تونل‌ها و کارگاه‌ها جمع‌آوری کرده و به خارج منتقل می‌نماید. بدون عملکرد صحیح فن مکنده، تعادل جریان هوا بر هم خورده و امکان تجمع آلاینده‌ها در عمق معدن افزایش می‌یابد.

فن مکنده می‌تواند در سطح یا در زیر زمین نصب شود. در بسیاری از معادن، فن مکنده اصلی روی سطح و در دهانه شفت بازگشت قرار دارد و فن‌های مکنده کمکی در نقاط میانی شبکه برای تخلیه مؤثرتر هوا به کار می‌روند. بسته به طرح تهویه، این فن‌ها ممکن است از نوع محوری، سانتریفیوژ یا دوار مخالف باشند و انتخاب نوع مناسب بر اساس طول مسیر، مقاومت کانال‌ها و دبی مورد نیاز انجام می‌شود.

شرایط کاری فن مکنده در محیط‌های معدنی بسیار دشوار است، زیرا این فن‌ها مستقیماً با هوای آلوده، غبارآلود و گرم در تماس هستند. به همین دلیل، بدنه و پروانه باید از مواد مقاوم در برابر سایش و خوردگی ساخته شوند و یاتاقان‌ها توان تحمل دما و بار مکانیکی را داشته باشند. در معادن زغال‌سنگ و سایر محیط‌های دارای خطر انفجار، طراحی فن مکنده باید با الزامات ایمنی محیط‌های خطرناک مطابقت داشته باشد تا در صورت بروز خطای داخلی، ریسک اضافی ایجاد نکند.

بهره‌برداری ایمن از فن مکنده نیازمند پایش مداوم پارامترهایی مانند فشار، دبی هوا، دمای قطعات حساس و لرزش است. هرگونه افزایش غیرعادی در لرزش یا دما می‌تواند نشانه عدم بالانس پروانه، خرابی یاتاقان یا انسداد در مسیر جریان باشد و باید به سرعت بررسی شود. تمیزکاری دوره‌ای کانال‌ها و خود فن، از تجمع لایه‌های غبار و کاهش راندمان جلوگیری می‌کند. با انتخاب صحیح ظرفیت، طراحی مناسب مسیرهای بازگشت و نگهداری منظم، فن مکنده می‌تواند به عنوان جزء اصلی بخش بازگشت هوا، خروج مطمئن آلاینده‌ها را تضمین کرده و به ایجاد محیطی ایمن و پایدار در معدن کمک نماید.