فن محوری دورمعکوس نوعی فن پیشرفته است که در آن دو پروانه محوری در یک محور و با جهت گردش مخالف یکدیگر نصب میشوند. این آرایش باعث کاهش مؤثر چرخش ثانویه در جریان هوا، افزایش فشار استاتیک و بهبود راندمان کلی سامانه میشود. فن محوری دورمعکوس بهویژه در کاربردهایی مانند تهویه معادن زیرزمینی، تونلها و تأسیسات صنعتی که هم به دبی بالا و هم به فشار قابل توجه نیاز دارند، گزینهای مناسب محسوب میشود.
در ساختار فن محوری دورمعکوس، پروانه اول جریان هوا را شتاب داده و به آن مؤلفه چرخشی میدهد، در حالی که پروانه دوم با جهت چرخش مخالف، این چرخش را تا حد زیادی خنثی کرده و انرژی جنبشی آن را به فشار مفید تبدیل میکند. این فرآیند موجب میشود که در مقایسه با یک فن محوری تکمرحلهای، برای دستیابی به همان فشار، قطر یا سرعت کمتری لازم باشد یا در همان ابعاد، فشار بیشتری تولید شود. نتیجه، سامانهای فشردهتر با راندمان بالاتر و مصرف انرژی بهینه است.
فنهای محوری دورمعکوس در حوزه تهویه معدن معمولاً بهعنوان فن اصلی یا فن کمکی در شفتها و تونلهای طولانی به کار گرفته میشوند. بسته به نیاز پروژه، امکان طراحی پرهها با زاویه قابل تنظیم وجود دارد تا فن بتواند در محدوده گستردهای از نقاط کاری به شکل پایدار عمل کند. بدنه و قاب فن از فولاد مستحکم ساخته شده و برای کاهش ارتعاش، از شاسیهای تقویتشده و تجهیزات تراز و مهار مناسب استفاده میشود. در صورت نیاز به استفاده در محیطهای گازخیز، نسخههای ضدانفجار با محفظه و الکتروموتور متناسب انتخاب میشوند.
در بهرهبرداری، کنترل سرعت فن محوری دورمعکوس با مبدل فرکانس، امکان تنظیم دبی هوا بر اساس شرایط عملیاتی معدن، تغییر عمق جبههها و نیاز فصلی را فراهم میکند. ثبت دادههای عملیاتی شامل فشار، دبی، جریان الکتریکی و ارتعاش، به اپراتور اجازه میدهد تا عملکرد فن را بهصورت مداوم پایش کرده و هرگونه تغییر غیرعادی را به سرعت شناسایی کند. اجرای برنامه نگهداری شامل کنترل یاتاقانها، بررسی بالانس دورهای، بازبینی پرهها و اتصالات، ضامن عمر طولانی و عملکرد مطمئن فن محوری دورمعکوس خواهد بود.