کاربرد در معادن زغالسنگ زمینهای است که در آن فنهای معدنی و سامانههای تهویه نقش حیاتی در ایمنی و ادامه تولید ایفا میکنند. زغالسنگ علاوه بر تولید گرد و غبار فراوان، در بسیاری از معادن با گازهای قابل انفجار همراه است. اگر تهویه به شکل مناسب طراحی و اجرا نشود، تجمع گاز و غبار میتواند خطر جدی برای جان کارگران و تجهیزات ایجاد کند. به همین دلیل، فنهای مورد استفاده در این معادن باید نه تنها از نظر ظرفیت و فشار مناسب باشند، بلکه ویژگیهای ضدانفجار و قابلیت اعتماد بالا داشته باشند.
در معادن زغالسنگ، فنهای اصلی معمولاً در سطح نصب میشوند و جریان کلی هوا را از چاههای ورودی به شبکه راهروها و سپس از مسیرهای برگشت به بیرون هدایت میکنند. این فنها اغلب از نوع محوری بزرگ، دوار مخالف یا سانتریفیوژ با ساختار ضدانفجار هستند و قدرت کافی برای غلبه بر تلفات فشار در کل معدن را دارند. در کنار این فنها، فنهای موضعی در نزدیکی جبهههای کار استفاده میشوند تا هوای تازه را به نقاطی که فاصله زیادی از مسیرهای اصلی دارند برسانند.
کاربرد فن در معادن زغالسنگ تنها به تأمین هوای تازه محدود نمیشود، بلکه شامل کنترل دقیق مسیرهای جریان نیز هست. با استفاده از دربهای هوا، پردهها و شیرهای تنظیم، جریان هوا به گونهای هدایت میشود که از نقاط حساس مانند جبهه استخراج، محل نصب ماشینآلات و راهروهای حمل مواد عبور کند و سپس از مسیرهای برگشت به سمت فنهای مکنده هدایت شود. فنهای معکوسپذیر نیز در برخی معادن برای ایجاد جریان اضطراری در زمان بروز حوادث به کار میروند تا در صورت لزوم، جهت جریان هوا به سرعت تغییر کند.
برای آنکه کاربرد فن در معادن زغالسنگ به شکل پایدار و ایمن ادامه یابد، کنترل و نگهداری منظم ضروری است. اندازهگیری دورهای سرعت هوا، غلظت گاز، دما و وضعیت لرزش فنها، اطلاعات لازم را برای تنظیم بهینه سامانه فراهم میکند. همچنین، بازبینی گواهیهای ضدانفجار، بازدید از وضعیت کابلها و تابلوهای برق و اطمینان از سلامت یاتاقانها، همگی بخشی از کار روزمره مسئولان تهویه است. به این ترتیب، فنها و شبکه تهویه به پشتیبان اصلی استخراج ایمن زغالسنگ و حفاظت از جان کارگران تبدیل میشوند.