Górniczy wentylator w wykonaniu przeciwwybuchowym jest kluczowym elementem systemu przewietrzania w kopalniach podziemnych, w których występuje zagrożenie wybuchem metanu lub pyłu węglowego. Konstrukcja takiego urządzenia musi uniemożliwiać zapłon mieszaniny wybuchowej zarówno wewnątrz obudowy, jak i na zewnątrz, dzięki czemu praca wentylatora nie staje się potencjalnym źródłem inicjacji wybuchu. W praktyce oznacza to zastosowanie specjalnych rozwiązań konstrukcyjnych, materiałowych i elektrycznych, zgodnych z rygorystycznymi wymaganiami przepisów górniczych.
Obudowa górniczego wentylatora w wykonaniu przeciwwybuchowym jest wzmacniana i wyposażona w kontrolowane szczeliny, które w przypadku ewentualnego zapłonu wewnętrznego ograniczają ciśnienie i temperaturę gazów wydostających się na zewnątrz. Silnik elektryczny, zaciski, puszki przyłączeniowe i aparatura kontrolno–pomiarowa również muszą posiadać odpowiednią budowę, aby nie generować iskier zdolnych do zapłonu atmosfery wybuchowej w otoczeniu.
W kopalniach węgla i innych zakładach górniczych górniczy wentylator w wykonaniu przeciwwybuchowym stosowany jest zarówno jako główny element przewietrzania poziomów, jak i w charakterze wentylatora lokalnego zasilającego przewody elastyczne. Dobór parametrów urządzenia – wydajności, sprężu, prędkości obrotowej – odbywa się na podstawie obliczeń sieci przewietrzania, minimalnych ilości powietrza wymaganych na pracownika oraz poziomów dopuszczalnych stężeń gazów i pyłów.
Bezpieczeństwo eksploatacji wymaga regularnych przeglądów, pomiarów oporu izolacji, kontroli stanu uszczelnień i śrub obudowy, a także monitorowania drgań i temperatury łożysk. Wszelkie prace przy instalacji i serwisowaniu prowadzone są zgodnie z zatwierdzonymi instrukcjami górniczymi, a każdy górniczy wentylator w wykonaniu przeciwwybuchowym posiada dokumentację dopuszczenia do stosowania w zakładach górniczych.
Dzięki połączeniu odpowiednio dobranych parametrów aerodynamicznych z konstrukcją w wykonaniu przeciwwybuchowym, wentylator ten zapewnia bezpieczne i niezawodne przewietrzanie wyrobisk, co bezpośrednio wpływa na ochronę zdrowia załogi, ograniczenie ryzyka wypadków i stabilną pracę całego zakładu górniczego.